Hoe goed speel je een kennisquiz als je 24 uur niet hebt geslapen? Om die vraag draait het in de nieuwe BNNVARA-kennisquiz Het uur van de waarheid. Presentator Frank Evenblij legt uit.
Tekst: Vanessa Vunderink
Wat krijgen we te zien?
“Twaalf kandidaten krijgen 24 uur de tijd om zich te verdiepen in twaalf verschillende categorieën. Die variëren van The Beatles en de Berlijnse Muur tot de 19e eeuw en Nederlandse tv-presentatoren. Tijdens dat etmaal verblijven ze in een ruimte, waar ze met behulp van een laptop op die onderwerpen kunnen studeren. Ze mogen eten, drinken, tv-kijken of een luchtje scheppen, maar niet slapen. Dommelen ze weg, dan maken we ze met een toeter wakker. Na die 24 uur spelen ze in de studio de quiz, waarbij ze over elke categorie een specifieke vraag krijgen. Wie de vraag fout of als langzaamste beantwoordt, valt af. Uiteindelijk blijft er één deelnemer over die de finale speelt.”
Die kan een hotelovernachting winnen?
“Haha nee, wel maximaal 10.000 euro. Vanaf het begin levert elk goed gegeven antwoord een cent in de pot op. In de finale krijgt de finalist een minuut de tijd om een multiplechoicevraag te beantwoorden. Binnen die minuut verdubbelt elke vier seconden het potbedrag. Om het maximale bedrag te cashen, moet je dus tussen de 56 en 60 seconden je antwoord geven. Ga je daar overheen, dan krijg je alleen het startbedrag. Maar de kandidaat krijgt geen klok te zien en moet dus in zijn hoofd meetellen. Als je 24 uur niet hebt geslapen, is dat behoorlijk ingewikkeld.”
Doen er alleen slimmeriken en nachtbrakers mee?
“Nee. De kandidaten variëren in leeftijd, sekse, achtergrond en opleiding. Er doen studenten en werkenden mee, maar ook werklozen en gepensioneerden. Zo is er een maatschappijleraar, een uitvaarder, een taxichauffeur en een verpleegkundige. Die laatste had trouwens een slim trucje om wakker te blijven.”
Wat doet 24 uur niet slapen met de kandidaten?
“Het is niet zo dat ze doodvermoeid de studio binnenkomen. Op adrenaline krijgen ze nog aardig wat voor elkaar. Zelf dénken ze best scherp te zijn. Maar door slaapgebrek daalt juist je concentratie en neem je meer risico bij het nemen van beslissingen. Dat realiseer je je niet, omdat je in een bepaalde staat verkeert. Dat is heel interessant. In de quiz vertelt neuropsycholoog Eric Scherder wat slaapgebrek met je hersenen doet, dus het programma heeft ook een wetenschappelijk tintje.”
Je bezoekt de kandidaten ook tijdens die 24 uur. Wat viel je vooral op?
“Dat er een enorme groepsband ontstaat, terwijl ze feitelijk concurrenten van elkaar zijn. Ze hebben het gevoel dat ze in hetzelfde schuitje zitten en het samen moeten doen. Je ziet dat kandidaten elkaar wakker houden, met elkaar optrekken en gezamenlijk studeren. Ze delen zelfs kennis met elkaar, terwijl ik zou denken: ik hou die informatie lekker voor mezelf. De groepsband is tijdens de quiz zo sterk, dat de kandidaten het verschrikkelijk vinden als er iemand afvalt. Dat is mooi om te zien.”
Het uur van de waarheid, donderdag - NPO 1 • 21.30 uur
