Under the Dome, True Detective, The Returned: het mystery-genre is internationaal een groot succes. Maar waarom juist nu? Frank Ketelaar, bedenker en scenarioschrijver van Vuurzee, legt het uit.
Na klassiekers als Twin Peaks (foto) en The X-Files bloeit de laatste jaren het mystery-genre weer op. Series met een raadselachtig verhaal, waarbij een nieuwe onthulling vaak weer leidt naar een nieuwe vraag. Under the Dome, True Detective, Top Of The Lake en The Returned (vanaf maandag 6 oktober) zijn enkele succesvolle internationale voorbeelden.
Vuurzee
Een sterk Nederlands voorbeeld is Vuurzee, over de mysterieuze verdwijning van een inwoonster van Boedzand, dat in 2005 en 2009 werd uitgezonden door de Vara. Vuurzee-schrijver Frank Ketelaar schrijft het succes van ingewikkelde, raadselachtige series toe aan de opkomst van het tweede scherm en online videotheken als Netflix.
“De omroepen wilden in de tijd van Vuurzee eigenlijk geen feuilleton (een serie met een doorlopend verhaal) uitzenden. Men had liever losse afleveringen die je zonder voorkennis goed kon volgen als kijker. Er is sindsdien veel veranderd, want nu zie je dat juist feuilletons als House Of Cards het heel goed doen op Netflix.”
Het is inderdaad een trend dat tv-series steeds ingewikkelder worden, omdat mensen toch op hun eigen tempo, vaak snel achter elkaar, de afleveringen zien. Dankzij internet, en vooral sinds de komst van tablets en grote smartphones. Kijkers missen minder, vergeten weinig en een verhaal kan zich over een heel seizoen ontwikkelen. Dat is de ideale voedingsbodem voor een mystery.
Geheime kanten
Maar die trend geldt natuurlijk in elk genre. Ketelaar: “Ik denk dat mystery-series nu zo populair zijn, omdat die een kijkje achter de voordeur van een ander bieden. Je ziet de geheimen en donkere kanten van personages. Die kanten hebben we allemaal en juist dat maakt het genre zo herkenbaar.”
De mystery heeft geen vaste formule, zoals dat bij andere genres vaak wel het geval is. Wel zitten er vaak kenmerken van thrillers of horrorseries in, maar dat is geen voorwaarde.
“Uiteindelijk gaat het ook bij mystery om drie dingen: de personages, de personages en de personages. Zolang je als kijker met hen meeleeft kun je ze heel veel laten meemaken. Op de vierde plaats komt pas de plot.”
Intrigerende personages
Maar juist een goed plot voor een mysteryserie bedenken, vergt veel tijd, weet ook Frank Ketelaar. “Je hebt vooral veel sfeer nodig. Ook staat de vraag centraal: wat is er precies gebeurd? Goede vragen blijven maandenlang bij de kijker rondspoken.” En juist een goed doorwrocht verhaal bedenken, met intrigerende personages en een interessante centrale vraag, dat kost veel tijd.
Ketelaar vergelijkt het het schrijven met het maken van een puzzel van tienduizend stukjes. “Daar zit ontzettend veel werk in. Je doet je best de platgetreden paden te vermijden, maar alles is naar mijn idee al eens verteld. Dan is het de uitdaging om een verhaal net weer op een andere manier te vertellen. Het schrijven van Vuurzee was bijvoorbeeld een enorm proces dat een jaar in beslag nam.”
Q & Q
Op dit moment is er helaas geen mystery-serie van Nederlandse bodem te zien, al hebben we wel een lange traditie. De jeugdserie Q & Q hield de kinderen wakker met een geheimzinnige foto en een verdachte man in een regenjas. Frank Ketelaar. “Ik krijg regelmatig de vraag wanneer er eens een re-make komt van Q & Q. Die jeugdserie had veel mystery in zich. Ik moet maar weer eens wat gaan bedenken, het is echt een gat in de markt.”
