Astrid Joosten: 'Met een slechte taalvaardigheid kom je dom over'

1. Ik irriteer mij aan hem
“Met ‘irriteren’ en ‘ergeren’ gaat het vaak fout. Mensen zeggen: ‘Ik irriteer mij aan hem’, maar dat kan niet. Het is: ‘Ik erger mij aan hem’ of ‘Het irriteert mij’. Dat is blijkbaar moeilijk uit elkaar te houden. Het is een van de taalslordigheden die mij stimuleerden dit programma te bedenken. De taalvaardigheid van Nederlanders gaat achteruit en kan wel een zetje gebruiken. Kennelijk besteden scholen er minder aandacht aan en door sociale media zijn we gewend korter en met meer afkortingen te spreken. In De S.P.E.L.show leer je op een leuke manier over taal.”

2. Ik heb het bevestigt
“Een voltooid deelwoord met een ‘t’ in plaats van een ‘d’ op het eind, je ziet het zo vaak. Natuurlijk ben ik ook niet perfect en gebruik ik ook een spellingscorrector. Ook maakt vrijwel niemand nul fouten bij een dictee, maar sommige dingen gaan wel heel vaak verkeerd. Terwijl je dit gewoon kan weten als je het ezelsbruggetje van ’t kofschip kent. Dat zou basiskennis moeten zijn.

3. Groter als hij
“Het is ‘groter dan’ of ‘even groot als’. Bij een overtreffende trap gebruik je ‘dan’. Ik ben misschien een oude zeur, maar het is zo zonde als je het Nederlands niet goed beheerst. Je kunt je veel mooier en preciezer uitdrukken als je onze taal goed kent.”

4. Me broer
“‘Me’ is geen bezittelijk voornaamwoord. Straks weet niemand meer dat het ‘mijn’ of ‘m-kommaatje-n’ broer moet zijn. Wat ik erg jammer vind is dat zodra veel mensen jarenlang iets fout zeggen het onderdeel van de taal kan worden. Dat hoort bij de evolutie van taal zegt men dan, maar daar ben ik het niet mee eens. Hopelijk gebeurt dat niet ook met ‘me huis’.”

5. Jou boek
“Een van mijn taalergernissen is ook ‘jou’ zonder ‘w’. Als ‘jou’ bezittelijk is, dus ‘jouw boek’, dan moet er een ‘w’ achter. Andersom gebeurt het ook, dat mensen er juist een ‘w’ achter schrijven als het niet moet: ‘Ik help jouw’. Maar meestal laat ik het gaan en verbeter ik iemand niet. Anders kom je zo betweterig over, daar word je niet populair van. Tenzij ik iemand goed ken, of diegene werkt bij mij of mailt namens het programma met de buitenwereld. Dan vind ik het wel belangrijk iemand erop te wijzen.”

6. Hun zeggen
“Ik kán me nog voorstellen dat je een voltooid deelwoord verkeerd schrijft, maar als je ‘hun’ als onderwerp gebruikt dan klink je wel heel dom. ‘Hun zeggen’ vind ik een van de onintelligentste taalfouten. Mensen realiseren zich niet dat een slechte taalvaardigheid ze niet alleen dom laat overkomen, maar ook hun kansen in het leven verkleint. Het heeft grote gevolgen voor je carrière, beroepsmogelijkheden en inkomen. Denk alleen al aan het schrijven van een foutloze sollicitatiebrief. Daarom vind ik dit programma zo belangrijk.”

De S.P.E.L.show, woensdag | NPO 1 • 21.25