Dokters zijn harde werkers en redden levens, maar het zijn tegelijkertijd ook mensen. Dat is te zien in Topdokters. Oncologisch chirurg Emiel Rutgers is een van de medisch specialisten die te zien zijn.
Tekst: Carlijn Schepers
Het klinkt misschien cliché, maar Emiel Rutgers (63) wist altijd al dat hij dokter zou worden. “Sterker nog: ik wist zelfs precies dat ik chirurg wilde worden”, vertelt hij aan de telefoon, tussen de werkzaamheden op de polikliniek en de dagoverdracht door. “Ik had best een omlijnd beeld van wat een chirurg doet, mede doordat de vader van een vriendje het was. Natuurlijk was de waarheid wel een stukje steviger dan mijn romantische beeld.” Nu is Rutgers een van de dokters die te zien zijn in de Nederlandse versie van Topdokters. In België is de serie al zes seizoenen een groot succes.
Dierenarts
Even nog twijfelde hij om dierenarts te worden, net als zijn vader en broer. Maar het werd toch de reguliere geneeskunde. “Ik hou van zorgen. Het is natuurlijk verleidelijk om te denken dat het kwam omdat mijn moeder ziek was en omdat ik iets voor de wereld wilde betekenen. Dat klinkt achteraf mooi, maar het vak van dokter leek me gewoon erg interessant.”
Ongeschikt
Na zijn geneeskundestudie liep Rutgers eerst een jaar mee als algemeen arts op de interne afdeling. “Daar begrepen er weinig dat ik chirurg wilde worden. Ze vonden me er een te schriel manneke voor. Ik paste niet binnen het cliché van chirurgen, die werden gezien als snelle jongens en wildebrassen. De internist zei het zelfs in mijn afscheidspraatje. Hij vond me te veel een beschouwend mens voor het chirurgisch vak.” Toch werd Rutgers oncologisch chirurg in het Antoni van Leeuwenhoek. In dat ziekenhuis werkt hij inmiddels al 32 jaar.
Borstkanker
Rutgers specialiseerde zich eerst in oncologische chirurgie, daarna in long- en borstkanker en de afgelopen tien jaar vooral in borstkankerzorg. Hij kreeg ook een aanstelling als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en werd hoofd van de afdeling. Die functie heeft hij vorig jaar, na zo’n twaalf jaar, weer overgedragen. “Ik besloot het ineens met Kerst, toen vrienden vroegen of ik nog wel blij werd van mijn werk. Dat zette me aan het denken. Ik concludeerde dat ik een aantal dingen heel leuk vond, maar veel ook helemaal niet, zoals alle rompslomp die bij de functie van afdelingshoofd hoort.”
Optimistisch
In zijn werk bedenkt Rutgers steeds wat de optimale genezingskans is voor de patiënt en hoe hij de bijwerkingen van de behandelingen zoveel mogelijk kan beperken. “En ik wil de patiënt zo goed mogelijk laten begrijpen wat haar, en soms hem, precies te wachten staat. Daarom investeer ik tijd in ze. Soms komen ze met wel 52 vragen van het internet. Ik ken ze bijna allemaal. Ze komen vaak op hetzelfde neer: wat zijn mijn kansen en ga ik hier vroegtijdig dood aan? Dat probeer ik zo goed mogelijk te beantwoorden. Want een goed begrip is de halve verwerking.” Hij probeert ook zo optimistisch mogelijk te blijven. “Ik bekijk altijd de positieve kant van een uitkomst. Dan vertel ik de patiënt dat ze goede kansen heeft en niet elke dag moet wachten tot de ziekte terugkomt. Want dan heb je geen leven meer.”
Veilig voelen
Dat buitenstaanders vinden dat hij een heftige baan heeft, begrijpt Rutgers wel. “Maar als je er zelf voor hebt gekozen en erin bent gegroeid, voelt dat toch anders.” Het draait volgens hem allemaal om je veilig voelen in je werkomgeving. “Dan kun je collega’s om hulp vragen en met hen de dingen delen die je kwijt wil. Natuurlijk gaat het steeds beter met de borstkankerzorg, maar er zijn nog steeds vrouwen die tussen onze vingers door glippen. Daar moet je over kunnen praten.”
Fouten
Hij kan ook beter met sterfgevallen omgaan omdat het bij borstkanker niet direct ligt aan het medisch handelen, maar aan de biologische eigenschappen van de kanker. “Bijvoorbeeld door slim veranderende borstkankercellen. Het wordt zelden veroorzaakt doordat de chirurg verkeerd heeft gesneden.” Maar aan het begin van zijn carrière deed hij ook grote operaties aan bijvoorbeeld de lever of longen. Dan kan er door een inschattingsfout wel iets misgaan. “Dat is echt heel lastig en daar is niemand immuun voor. Maar ondanks dat, en het klinkt misschien mal, vind ik mijn werk vooral leuk en boeiend.”
Televisie
Ook met zijn vrouw kan hij erover praten. Al was hij met het bespreken van werk voorzichtiger toen zijn kinderen nog thuis woonden. “Ik wilde ze er niet mee belasten en ik vind ook dat je je patiënten niet hoort te bespreken aan de eettafel.” Rutgers praat sowieso niet graag over zijn werk. Dus toen hij werd gevraagd voor het programma Topdokters twijfelde hij wel even. Maar omdat hij de researcher nog kende van een documentaire waaraan hij eerder had meegewerkt, zei hij ja. “Ik wilde graag het belang van vertrouwen, veiligheid en kennis in ons vak voor het voetlicht brengen. Het draait niet om onszelf. Ik hoop dat ik dat heb kunnen laten zien.”
Topdokters | woensdag | RTL 4 | 21.30
