Wat kan iemand van vier betekenen voor iemand van tachtig? Een hoop, blijkt uit het programma Kleuters tegen kwalen. Hierin bezoeken kleuters ouderen in een verzorgingstehuis en zorgen ze voor activiteit en vrolijkheid.
Tekst: Carlijn Schepers
Hij heeft geen broers of zussen, geen vrouw, zijn ouders zijn al overleden en vrienden heeft Theet Berendsen ook niet. De 82-jarige man slijt zijn dagen in een zorghotel in een Achterhoeks dorp. En toegegeven, die dagen zijn best vaak eenzaam. Maar nu heeft hij weer iets om naar uit te kijken, want er komen regelmatig kleuters bij hem op bezoek. Zittend in een bruine fauteuil voor het raam van zijn kamer vertelt Berendsen hoe het programma Kleuters tegen kwalen zijn leven opfleurde.
Eenzaamheid
Het concept van het programma, kleuters die ouderen bezoeken om ze op te vrolijken, is niet nieuw. Maar de vierdelige documentaireserie wil laten zien wat zulke bezoeken voor effect hebben op de ouderen. Het zorghotel van Berendsen werd gekozen als locatie. De dagen beginnen hier met een uitgebreid ontbijtbuffet, er is goede koffie, de kamers zijn ruim en de bewoners krijgen de beste zorg. Alleen regelmatig bezoek voor iedereen, daar kunnen ze hier niet voor zorgen. En daardoor kan eenzaamheid en depressie erin sluipen.
Knijpkracht
Nadat Berendsen toezegde mee te doen volgden gesprekken over zijn leven. “Ik vertelde dat ik boer was en lang een weidebedrijf heb gehad.” Hij woonde met zijn ouders, die hij verzorgde tot aan hun dood. Een partner heeft Berendsen nooit gehad. “De vrouwen wilden me nooit en op een gegeven moment heb ik het maar opgegeven.”
Na de voorgesprekken deden de ouderen verschillende testen. Zo konden de effecten van de kleuters op de ouderen achteraf goed in kaart worden gebracht. Een specialist in ouderengeneeskunde onderzocht ze op kwetsbaarheid, eenzaamheid en depressiviteit. Fysiotherapeut Dirk Wesselink testte hun fysiek functioneren. “Ik keek naar balans, loopsnelheid en knijpkracht”, vertelt Wesselink. “Eerlijk gezegd was ik best sceptisch of de kleuters echt invloed zouden hebben op de gesteldheid van de ouderen. Ik trof ouderen die slecht ter been waren of een slechte balans hadden. Ik vroeg me af wat de kinderen daar in zo’n korte tijd aan zouden kunnen veranderen.”
Gekletst en geknuffeld
In totaal kwamen er 25 kleuters langs bij de negen ouderen die meededen. Er waren er steeds tien per keer, omdat kinderen maar zes keer per jaar mogen ‘optreden’ van de arbeidsinspectie. Zes weken lang kwamen ze drie keer per week op bezoek. Dan werd er gekletst, geknutseld, gedanst, gewandeld. “Ik moest in het begin wel aan ze wennen”, vertelt Berendsen. “Er stonden toch ineens tien vreemde kinderen voor onze neus.” Maar na een tijdje vond Berendsen het verrassend leuk met ze. “Willem vond ik bijvoorbeeld erg grappig.” Er verschijnt een grote lach op zijn gezicht. “Die was een beetje ondeugend en liep steeds weg”, zegt hij grinnikend.
Vrolijke ouderen
Al snel waren er veranderingen te zien. De ouderen werden vrolijker, stonden ’s ochtends eerder op, pakten sneller de rollator in plaats van te blijven zitten. Ze kregen weer een doel in het leven en keken vaak weer uit naar het volgende bezoek van de kinderen. Ook fysiotherapeut Wesselink was positief verrast toen hij aan het eind van de tweede week al resultaten zag bij de sportactiviteiten. “Veel ouderen hadden vooraf last van bewegingsangst, maar ze waren al minder terughoudend om te bewegen. Alsof ze hun beperkingen even waren vergeten. Hun motoriek was al vooruitgegaan en dat had ik niet verwacht.”
Hij denkt dat die positieve effecten komen doordat kleuters remmingen bij ouderen wegnemen. “Hun enthousiasme werkt aanstekelijk.” Dat was ook te zien in de resultaten aan het einde van het project. “De meeste deelnemers hadden een snellere loopsnelheid en betere balans.” Ook mentaal waren de ouderen er gemiddeld op vooruit gegaan. Ze voelden zich opgewekter en minder eenzaam. Dezelfde resultaten kwamen uit eerdere onderzoeken in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Wesselink denkt dat kinderen een aansprekende positieve prikkel zijn voor ouderen. “Ouderen zijn vaak gecharmeerd van kinderen, omdat ze zo onbevangen en onbevooroordeeld zijn. Als je als oudere een beetje vriendelijk bent, kun je al contact met ze maken. Hoe je eruit ziet en of je een beperking hebt maakt niet uit.”
Kleuters zijn gezellig
Ook Berendsen had betere testresultaten na het experiment. Hij ging sneller lopen en had minder symptomen van depressie. “De kleuters maakten mijn leven veel aangenamer.” En voor hem stopte het contact met de kinderen niet na de opnames. Verschillende kleuters komen nog steeds bij hem op bezoek. De directrice van het zorghotel zag de bewoners ook zienderogen opknappen. Zelfs de meest sceptische deelnemer kwam tot inkeer. Daarom besloot ze het project voort te zetten. Vanaf deze maand komen er om de week kinderen van scholen uit de buurt langs. Berendsen vindt het fijn om weer naar iets uit te kunnen kijken. “Omdat ik zoveel mooie momenten heb meegemaakt met de kleuters en erg heb genoten van hun gezelligheid.”
Kleuters tegen kwalen | maandag | NPO 1 | Omroep MAX | 22.15
