Toen haar moeder Margreet in 2015 de diagnose dementie kreeg, besloot schrijfster Heleen van Royen thuis voor haar te zorgen. Ze legde het proces een jaar lang vast voor de intieme documentaire Het doet zo zeer.
Tekst: Jef Willemsen
Heb je getwijfeld om de documentaire te maken?
“Niet echt, ik wilde geen film over dementie maken, maar over ouder worden en er voor iemand zijn. Dementie is en blijft een rotziekte, daarom is het van belang dat je ook de lichte momenten kunt blijven zien. Ja, het is loodzwaar, maar het is ook mooi en dankbaar dat je voor een ander kunt zorgen. Soms alleen maar door er te zijn.”
Is dat gelukt?
“Terugkijkend op de ervaring, de reis die we gemaakt hebben, kan ik zeggen dat het voor mijn moeder goed is afgelopen. Het was de bedoeling dat ze bij mij in de achtertuin kwam wonen. Daar was al een speciaal huisje voor in de tuin getakeld. Uiteindelijk heeft ze daar maar vier maanden gezeten, tot het niet meer ging en ze naar een verzorgingshuis moest.”
Hoe heb je de documentaire samengesteld?
“Daar kreeg ik gelukkig hulp bij van eindredacteur Mirei Franssen, die een voorselectie maakte van al het materiaal. We hadden een jaar aan beelden om uit te kiezen en hebben samen de rode draad en de toon bepaald.”
Wat hoop je dat mensen bijblijft?
“Dat mensen door de film na gaan denken over de vraag hoe ze zelf oud willen worden. De gemiddelde levensverwachting stijgt nog steeds. Naar verwachting gaat de helft van de westerse meisjes die nu wordt geboren de honderd halen. Dat betekent dat ouderdomsziektes als dementie een onvermijdelijk deel van ons leven worden. Daar denken we liever niet aan, maar het is wel van belang dat je er rekening mee houdt. Dan is de gedachte aan een ziekte, zeker zoiets ongrijpbaars als een psychische aandoening, ook minder eng.”
Ben je zelf bang voor de diagnose alzheimer?
“Niet echt. De aandoening kan erfelijk zijn, maar ik maak me er niet druk over. Ik ben 52, mijn moeder was 84 toen het ontdekt werd. In die 33 jaar kan van alles gebeuren, al verwacht ik niet dat er binnen 25 jaar een geneesmiddel gevonden wordt. Ik ben al wel aan het sparen voor mijn oude dag, zodat ik zorg kan inkopen. Een leuke jonge broeder die me komt verzorgen, haha.”
Hoe gaat het nu met je moeder?
“Naar omstandigheden goed. Ze woont nog steeds in Zonnestraal (verzorgingshuis, red.) en ik zoek haar zeker twee keer per week op. Fysiek maakt ze het prima, beter dan moederziel alleen in haar flatje in Amsterdam. Mentaal is ze wel achteruitgegaan. Ze herkent me nog, maar praten gaat haast niet meer. We hebben nu vooral non-verbaal contact: ik houd haar hand vast, dan is het ook al goed.”
Het doet zo zeer - donderdag 21 december, SBS 6 • 20.30
