Ambtenaren moesten op zoek naar de beste boeren om van de Flevopolders een succes te maken. Huub Stapel belicht in Het Nieuwe Land deze onderbelichte geschiedenis. ‘De selectie ging met de botte bijl.’
De leukste kijktips
The Boat That Rocked
Waar doen ze het van?
Wat is er in Het Nieuwe Land te zien?
“Deze documentaire ligt in de lijn van eerdere programma’s die ik maakte zoals Langs de IJssel, Langs de Rijn en meer recent Het Vuur van de Friezen. Ik loop als interviewer, presentator en geschiedenisleraar door het beeld en ga op zoek naar het verhaal van de eerste boeren die in de polder aan de slag mochten: de polderpioniers.”
Hoe ben je te werk gegaan?
“Ik heb gesproken met nazaten en zij leerden mij dat het een stukje interessante geschiedenis is, maar in sommige gevallen ook ongelofelijk pijnlijk. Het was een voor mij geheel onbekende wereld. Het zat zo: er was een ballotage, want men wilde de allerbeste boeren hebben. Zij moesten Nederland vanuit de polder van voedsel gaan voorzien. Die selectie ging alleen met de botte bijl.”
Hoe zat het precies met die selectie?
“Als je ergens in Nederland boer was kon je intekenen op dit project. Dan kwamen er mensen bij je thuis en die gingen kijken of je geschikt was. Er zit één verhaal in de serie van een man die buitengewoon geschikt was, maar die de burgemeester op een of andere manier had dwarsgezeten. Toen besloot die burgemeester dat hij compleet ongeschikt was om de polder in te gaan. Tot verdriet van zijn kleinzoon heeft hij nooit een boerderij in de polder gehad, die kleinzoon lag ongeveer in mijn armen te huilen.”
Wat maakte iemand tot een geschikte polderpionier?
“Je moest vooral als boer heel goed zijn, dat konden ze aan de hand van redelijk objectieve criteria vaststellen. Verder moest je goed kunnen aarden op een nieuwe plek en keihard kunnen werken. Ook kwamen ze thuis bij je kijken. Alles moest perfect zijn als zij langskwamen. Als je die rapporten leest, daar stonden verschrikkelijke dingen in. ‘Moeder zorgt niet goed voor haar kinderen’, ‘vermoeden van alcoholgebruik’ en ‘kinderen schreeuwen te hard’. Dat bepaalde dan zo’n man en op vermoedens kon je al afvallen.”
Zou je zelf een goede polderpionier geweest kunnen zijn?
“Haha, ik ben natuurlijk geen boer, dus geen idee. Ik zou niet huis en haard achter kunnen laten voor een nieuw avontuur. Daarvoor moet je uit een speciaal soort hout gesneden zijn. Carrières in het buitenland waren voor mij nooit weggelegd, ik kom het liefst ’s avonds thuis. Thuis is voor mij waar de mensen wonen waar ik van hou en waar ze blij zijn als ik thuiskom.”
Wat heb je geleerd in deze serie?
“Dat er verschrikkelijke dingen zijn gebeurd die niet thuishoren in zo’n selectie. Ik had nog nooit van deze pijnlijke geschiedenis gehoord, ik vond het dus best een onthulling. Mensen schaamden zich voor wat daar gebeurd is en daardoor is er nooit over gesproken. En de mensen van die selectie zijn ook nooit ter verantwoording geroepen.”
Het Nieuwe Land is vanaf 31 augustus iedere zaterdag om 20.35 uur bij MAX op NPO 2.
