Monique van de Ven: ‘Ik was zelf precies zo’n vrij meisje als Olga’

Tekst: Ernest Marx

Kortgeleden keek Monique van de Ven Turks fruit weer eens terug. Dat deed ze ter voorbereiding op de NTR-documentaire 50 jaar Turks fruit, waarin zij als leading lady van de boekverfilming natuurlijk ook aan het woord komt. Turks fruit draaide vanaf februari 1973 in de bioscoop en trok ruim 3,3 miljoen bezoekers. Daarmee is het nog steeds de succesvolste Nederlandse bioscoopfilm aller tijden.

Oprecht

Het was ook het debuut van Van de Ven. “Het blijft een prachtige film. Alleen al die scène waarin Rutger Hauer mij op bed legt en ik daar met mijn duim in mijn mond lig. Hij pakt er een stoel bij en kijkt alleen maar naar me. Tot het ochtendgloren. Die blik van Rutger! Je ziet hem denken: dit is de liefde van mijn leven. Dat wil toch iedereen? Die film is zo oprecht en zo aards. Dat heeft Paul Verhoeven fantastisch geregisseerd.”

Hoe kijkt u dan naar uzelf?
“Toch met enige verbazing: waar heb ik dat destijds als actrice allemaal vandaan gehaald? Ik was nog zo jong. Zo onwetend. En zo ongeschoold ook. Ik zat amper een jaar op de toneelschool. Maar mijn verklaring is dat ik op dat moment zelf precies zo’n vrij meisje was als mijn personage Olga. Dat was een toevalstreffer van jewelste.”

Wat voor meisje was u?
“Ik werd vaak vergeleken met een dartel veulen. Ontzettend open, vrij en avontuurlijk. Ik kwam uit een vrijgevochten gezin. Alles kon en alles mocht. Heerlijk om zo vrij op te groeien. Bij ons thuis in Rijswijk was iedereen welkom. We debatteerden veel en seksualiteit werd openlijk besproken. Zo was ik ook met vriendjes. Toen ik in Den Haag naar de academie voor podiumvorming ging en op kamers woonde, was het helemaal één groot feest. Niets was te dol. Dat was nog steeds zo toen ik een jaar later in Maastricht aan de toneelschool begon, maar toen had ik wel vaste verkering.”

Hoe kwam u aan de rol van Olga?
“Via mijn toenmalige vriendje, acteur Roelant Radier, hoorde ik dat Turks fruit verfilmd zou worden. Hij mocht auditeren voor de hoofdrol van Erik. Ik vond dat boek fenomenaal. Van Roelant wist ik dat Hans Kemna de casting deed. Hans was ook acteur. Dus toen hij een keer in Maastricht speelde, zocht ik hem op en vertelde ik hem hoe leuk ik het zou vinden om ook iets in Turks fruit te mogen spelen. Hij zei: ‘Nou, misschien een van de kleinere rolletjes. Ik zal je wel bellen’.”

Niet veel later kreeg Van de Ven een telefoontje of ze naar Amsterdam wilde komen om Paul Verhoeven te ontmoeten. Ze deed auditie voor een bijrol. “Op een gegeven moment vroeg Paul of ik ook wat tegenspel wilde geven aan de zeven acteurs die auditie deden voor de rol van Erik. Ik ging toch niet op voor de rol van Olga, dus ik voelde geen enkele druk. Ik speelde in totale vrijheid. Later keken Jan Wolkers, scenarist Geert Soeteman, Paul Verhoeven en cameraman Jan de Bont dat materiaal terug en zeiden: ‘Waarom nemen we háár niet als Olga?’ Zo is het gegaan.”

Was u zo ambitieus? U zat nog maar net op de toneelschool en probeerde al een filmrol te bemachtigen.
“Totaal niet juist. Ik was in die tijd – en dat ben ik eigenlijk nog steeds – een heel enthousiast persoon. Het leek me allemaal gewoon zo ontzettend leuk. De toneelschool vond ik al één groot feest. En dat ik dan zo’n dagje proefopnames mocht komen maken in Den Haag was natuurlijk helemáál te gek! Verder dan dat dacht ik niet.”

Hoe ging de rol u af als onervaren actrice?
“Heel goed. Vanaf het begin had ik met Paul een ongelooflijk goede band en hij gaf fantastische aanwijzingen. Ik voelde me heel veilig op die set en genoot van elke dag.”

Geen gêne bij de naaktscènes?
“Totaal niet. Ik liep gewoon bloot over die set. Daar hing op geen enkele manier iets besmuikts omheen. Misschien was het ook wel iets van die tijd. Het zou zelfs raar zijn geweest als ik daar alsmaar een badjasje aan en uit had gedaan… Dat ik steeds naakt door dat atelier liep, vond iedereen volstrekt normaal.”

Hoe was uw omgang met Rutger Hauer?
“Hij heeft het zelf eens prachtig gezegd: ‘Monique en ik waren niet verliefd op elkaar, maar de liefde die we voor elkaar voelden, spatte van het doek.’ We konden het ontzettend goed met elkaar vinden en hadden een soort broer-zusrelatie. Hij was toen al verliefd op Ineke, met wie hij vijftig jaar samen is geweest. En ik was met Roelant. Er speelde niets tussen Rutger en mij.

Als wij wel verliefd op elkaar waren geweest, had het misschien niet zo geknetterd. Nu was er nog een soort spanning als we die liefdesscènes met elkaar speelden. Onze chemie was ongelooflijk mooi. Hij was natuurlijk fenomenaal als Erik. Alle mannen wilden hem zijn. En ik denk ook dat veel vrouwen mij wilden zijn. Mensen wilden hebben wat Olga en Erik hadden en proeven van hun verliefdheid. Ik denk dat dat het succes van die film was.”

Het begin van alles

Uiteindelijk betekende Olga de start van een carrière die al 47 jaar duurt en waarin zij drie Gouden Kalveren won. “Voor mij is Turks fruit het begin van alles, zo simpel is het. Het was een absolute droomstart waarbij zoveel componenten samenkwamen. Ik had zo’n geluk met Paul als regisseur en Rutger als tegenspeler in de verfilming van zo’n fantastisch boek. Daarbij barstte de crew van het talent.

We waren zo vertrouwd met elkaar. Wij aten elke dag samen, met de hele ploeg. Altijd bij Sluizer in de Utrechtsestraat in Amsterdam. Als één grote familie. We waren allemaal zo jong en niemand van ons had nog de verantwoordelijkheid voor een gezin. Paul was volgens mij de enige die – nota bene tijdens die draaiperiode – zijn eerste kind kreeg. Het was zo’n bijzondere tijd. Dat realiseer je je pas als het er niet meer is.”

Turks fruit is opgenomen in de zomer van 1972. Voelt het ook zo lang geleden?
“Vorig jaar kreeg ik het Gouden Kalf voor de Filmcultuur. Toen ging het volop over Turks fruit. Onlangs werkte ik mee aan een aflevering van Door andere ogen, over Paul Verhoeven. En nu is er dit programma. Doordat het de laatste tijd regelmatig over die film gaat, voelt het soms alsof het gisteren was. Maar wat ook meespeelt: Paul, Rutger en ik zijn elkaar al die jaren blijven zien.

Zeker nu Rutger dood is, vind ik het fijn dat we dat altijd hebben volgehouden. Vorig jaar waren ze nog bij Edwin en mij thuis en hebben we samen gegeten. Ze waren ook op ons 25-jarig huwelijksfeest. Samen met Paul en Rutger zette ik mijn allereerste carrièrestappen en daarmee hebben zij deels mijn leven bepaald. Het is me ontzettend dierbaar dat we altijd vrienden zijn gebleven.”

50 jaar Turks Fruit, woensdag • NPO 2 - 20.25 uur