Baanbrekende inzichten in ‘Dokters van morgen’

Tekst: Tijgerbloedteksten

Misschien hadden de makers van de tv-klassieker De man van zes miljoen – verongelukte man opgelapt met futuristische implantaten – een glazen bol in huis. Bionische lichaamsdelen zijn in ieder geval allang geen sciencefiction meer. In Dokters van morgen zien we hoe technologisch gestuurde implantaten beter en beter worden. “In Nederland lopen al mensen rond met een bionisch hart”, vertelt presentatrice Antoinette Hertsenberg.

Bionische benen

Ze spreekt in het programma onder anderen met wetenschapper Hugh Herr (53), hoofd van het onderzoeksinstituut aan de vermaarde technische universiteit MIT in Boston. “Hij is bergbeklimmer. Toen hij als tiener beide benen verloor bedacht hij in het ziekenhuisbed: ik ga protheses maken waarmee ik de bergen weer in kan. Nu heeft hij zijn bionische benen, als hij aan komt lopen merk je daar niets van.”

Ontdekkingstocht

De tiendelige reeks, vijf afleveringen in het najaar, vijf komend voorjaar, is een ontdekkingstocht naar innovaties en baanbrekende inzichten in de gezondheidszorg. Hertsenberg bezoekt wetenschappers, patiënten en artsen, en doet ziekenhuizen en universiteiten in binnen- en buitenland aan. Hoeveel weten we al van het menselijk lichaam? Wat valt er nog te ontdekken? “Er is nog echt heel veel in en aan ons lichaam waarover we niet alles weten.”

Gezond zijn is de trend

De eerste reeks had zeer goede kijkcijfers. De aflevering over bacteriofagen – een mogelijk maar omstreden alternatief voor bepaalde soorten antibiotica – deed veel stof opwaaien. In het voorjaar duikt ze opnieuw in het onderwerp. “Ik werd er veel over aangesproken.” Is er sowieso sprake van groeiende belangstelling bij kijkers voor medische onderwerpen? “Ik denk het wel. Bezig zijn met je lichaam en gezond leven is de trend. We willen allemaal weten: hoe hou ik mijn lichaam sterk? Hoe word ik gezond ouder?”

Getest

Zulke vragen komen meteen aan de orde, in de eerste aflevering over voeding als medicijn. Hertsenberg reist naar innovatieparadijs Silicon Valley, waar een medische start-up met TNO in Nederland een ‘voedingsstresstest’ ontwikkelde. “Ik drink er een shake met veel suiker, eiwit en vet. Na bloedafname bepaalt de test hoe je lichaam die stoffen verwerkt. De makers stellen: ‘gezonde voeding’ is niet eenduidig, dat is voor iedereen anders. Je kunt gedetailleerd laten meten wat je eigen lijf nodig heeft. Ik doe het dus redelijk goed voor een 53-jarige, maar bleek meer vezels en eiwitten te kunnen gebruiken. Daar let ik nu op.”

Italiaans dieet

Verrassend is haar bezoek aan het Italiaanse plaatsje Pioppi. Omdat de inwoners er gezond zijn baseerde de Britse cardioloog Aseem Malhotra zijn Pioppi-dieet op hun voedingsgewoonten. Kort door de bocht: veel groenten, fruit, vette vis, noten, volle zuivel en extra vergine olijfolie, geen bewerkt voedsel, granen of suikerproducten. Drie Nederlandse proefpersonen testen het, onder begeleiding van deze cardioloog en een huisarts. “De veranderingen zijn spectaculair. Niet alleen vallen ze af, ook de bloedwaarden verbeteren enorm. Een van onze proefpersonen zat al jaren op een dieet van 1300 kilocalorieën, niets hielp. Nu is ze in drie weken acht kilo afgevallen.”

Partydrugs als medicijn

De opzienbarendste uitzending? “Moeilijk. Het is fascinerend om te zien hoe zogeheten partydrugs – ketamine, GHB, MDMA – worden ingezet als medicijn, maar ook hoe razendsnel het onderzoek naar verandering van DNA voortschrijdt. Methoden die vijf jaar geleden onmogelijk leken, worden al gebruikt. Het DNA van jonge sporters wordt bijvoorbeeld gebruikt bij selecties. Als uit hun DNA blijkt dat ze te klein blijven om als keeper in het eerste te spelen, hebben ze pech.”

Geheugentoernooi

Lol had ze tijdens de opnamen voor de aflevering over de werking van ons geheugen. Een pil tegen dementie is er nog niet, maar kan geheugentraining alzheimer tegenhouden? Hertsenberg nam deel aan een internationaal geheugentoernooi waar ‘geheugenatleten’ strijden om de overwinning. “Bizar, in dertig seconden bekijken ze een pak kaarten, vervolgens dreunen ze de precieze volgorde foutloos op. Ik werd trouwens niet eens laatste!” Maar liefst twee keer is ze te zien als kandidaat van Max geheugentrainer. “Ha, ik verklap niets.”

Fascinerend

Wat ze het onverwachtst vond? “Toch wel hoe bijzonder ons lijf werkt. Het menselijk lichaam is oneindig fascinerend. Alles! Dat je totale DNA in elke lichaamscel is opgeslagen. Dat alles weer met elkaar correspondeert; als er iets is met je darmen is, heeft dat ook effect op je hersenen. De onvoorstelbare veerkracht ook van ons lichaam. Het is al met al een superleerzaam programma, maar vooral ook inspirerend.”

Dokters van morgen is vanavond om 21:25u te zien op NPO1.