NOS-correspondent Wouter Zwart nam na zeven jaar afscheid van zijn standplaats Washington D.C. en vertrok naar Berlijn. Met gemengde gevoelens nam hij afscheid van Amerika. ‘Het is journalistiek gezien een bevredigende tijd geweest.’
Tekst: Lieneke van der Fluit
Wouter Zwart (41) is pas net een paar dagen terug uit Washington, de stad waar hij zeven jaar lang woonde en werkte. Hij blijft een maand in Nederland, om energie en inspiratie op te doen voor zijn nieuwe standplaats Berlijn, vanwaaruit hij vanaf 1 april bericht. “Deze maand gebruik ik om veel te praten met collega’s in Nederland, me in te lezen in het Duitse nieuws en – niet onbelangrijk – tijd door te brengen met vrienden en familie”, vertelt hij in een Amsterdams hotel waar hij de nacht heeft doorgebracht.
Hoe was het om na zeven jaar weg te gaan uit Amerika?
“Ik ben met een dubbel gevoel vertrokken, dat zeker. Aan de ene kant vind ik het jammer dat ik in Amerika de apotheose van het Mueller-onderzoek mis. Want dat houdt de Amerikaanse samenleving en dus ook mijn werk inmiddels al twee jaar bezig. Aan de andere kant zijn het hectische jaren geweest en laat ik een hevig verdeelde samenleving achter. Het is ergens ook wel weer mooi geweest. Journalistiek gezien was het een spannende en bevredigende tijd, dus ik heb niet veel om verdrietig over te zijn. De post Amerika is de Champions League van de journalistiek. Het is prachtig dat de NOS mij die kans heeft gegeven.”
En nu dus even afkicken?
“Enorm, ja. Ik werkte in Washington in een klein, bevlogen team. Ik kan wel zeggen dat we vakidioten zijn. Zelfs in het weekend op feestjes belandden we met zijn drieën in een hoekje in de keuken om de laatste ontwikkelingen in het Amerikaanse nieuws te bespreken. Dat ga ik missen. Ik heb het afgelopen weekend de meeste Amerikaanse nieuwsapps van mijn telefoon gewist en de notificaties uitgezet. Ook heb ik zo’n driehonderd Amerikaanse Twittercontacten verwijderd. De nieuwsstroom in de Verenigde Staten is enorm, dus het is inderdaad afkicken dat het nieuws uit Washington mijn telefoon en tijdlijn minder beheerst.”
View this post on Instagram
Welke gebeurtenis in Amerika heeft de meeste indruk op je gemaakt?
“Ik heb natuurlijk de verkiezingen en de eerste twee jaar van Trumps presidentschap meegemaakt en gezien hoe dit de Amerikaanse samenleving heeft verdeeld. Dat is behoorlijk intens. Persoonlijk heeft het vuurwapengeweld mijn het meest gegrepen. Ik heb van dichtbij een aantal schietpartijen op scholen meegemaakt en dat is afschuwelijk. De totale wanhoop en het verdriet die ik daar tegenkwam, zal ik niet snel vergeten.”
En nu dus een nieuwe standplaats. Wat hoop je dat Berlijn je gaat brengen?
“We zijn in Europa in een cruciale fase terechtgekomen, waarin de richting en de toekomst van de Europese Unie duidelijk moeten worden. Er is ook een deels anti-Europese beweging op gang aan het komen. Dat zie je in Duitsland, maar ook in Polen, dat onderdeel wordt van mijn gebied. Ik heb dertien jaar van buiten Europa naar binnen gekeken en die ‘outsiders’-blik kan ik zeker gebruiken in mijn verslaggeving van binnenuit.”
Hoe is je Duits?
“Redelijk goed. Zoals een Nederlander Duits spreekt. Ik ga de komende tijd nog wel een aantal intensieve taalcursussen volgen, want ik wil natuurlijk geen Rudi Carrell-steenkolenduits spreken tijdens mijn interviews.”
Hebben je vrouw en kinderen ook zin in de verhuizing?
“Mijn vrouw en kinderen blijven nog een paar maanden in Amerika, zodat de kinderen daar het schooljaar – op de preschool zoals dat in Amerika heet - kunnen afmaken. Ik vertrek in eerste instantie dus alleen naar Berlijn en mijn vrouw moet het even alleen rooien met de kinderen. Maar dat komt helemaal goed, hoor. In juni komen ze gelukkig al mijn kant op. Mijn vrouw is Chinese en werkte in Peking als producer voor de Duitse media. In Amerika mocht ze niet werken, ze kreeg daar geen werkvergunning. Alhoewel ze Amerika een prachtig avontuur vond, miste ze het werk wel. In Berlijn kan ze weer aan de slag en daar kijkt ze enorm naar uit. Daarnaast denk ik ook dat mijn vrouw en kinderen wel blij zijn dat ik straks hopelijk wat meer thuis kan zijn, want in Amerika heeft mijn privéleven af en toe wel onder mijn werk geleden. Vooral tijdens de verkiezingstijd was ik weinig thuis.”
Hebben de afgelopen dertien jaren in het buitenland jou als mens veranderd?
“Het klinkt nogal gezapig, maar ik voel mij door deze jaren in het buitenland veel meer een wereldburger. Ik probeer uit elke cultuur het positieve mee te nemen en dat heeft mij een rijker mens gemaakt. Van de Chinezen heb ik hun optimisme meegenomen, voor hen is het niet: ‘vroeger was alles beter’, maar ‘morgen wordt alles beter!’ Van de Amerikanen waardeer ik hun eerlijkheid het meest. Er wordt vaak gezegd dat Amerikanen oppervlakkig zijn, maar mijn ervaring is dat als je doorvraagt, ze juist extreem openhartig zijn over hun persoonlijke situatie. En ze kunnen het ook nog eens prachtig verwoorden. Amerikanen zijn echte verhalenvertellers, ze leren van jongs af aan al te debatteren en te spreken voor publiek.”
Wat drijft jou?
“Soms vind ik het lastig mezelf een journalist te noemen. Ik ben niet iemand die alleen maar bezig is het dagelijkse nieuws te verslaan en bovenop de primeurs zit. Ik had in Amerika ook niet de illusie dat ik sneller weet wat er in het land gebeurt dan de gemiddelde consument die de juiste Twitter-accounts volgt. Dat hoeft ook niet. Ik zie mezelf meer als verhalenverteller, ik wil mensen het hoe en waarom uitleggen, verklaren waarom bepaalde dingen gebeuren. Ik wil de kijker handvatten geven het nieuws te begrijpen. Dat is het leukste dat er is en je kunt het op elke plek van de wereld doen. Ook in Duitsland, waarvan menigeen zal denken: ‘Is dat niet een beetje saai?’ Totaal niet, vind ik!”
Wat is de volgende stap, denk je daar al wel eens over na?
“Ik zie de toekomst van mijn gezin in Nederland. Wij Nederlanders kunnen wel eens mopperen, maar ik vind dat we ons ook moeten realiseren hoe goed ons schoolsysteem is. We hebben goedkoop, en kwalitatief hoog onderwijs. Dus ik gun mijn kinderen een Nederlandse schoolopleiding. Wat op werkgebied mijn volgende stap gaat zijn, dat weet ik niet. Ik ben als 27-jarige jonge journalist vertrokken naar het Verre Oosten, ik grapte wel eens dat ik een soort ‘Kuifje in het Verre Oosten’ was. Daarna was het ‘Kuifje in Amerika’ en mijn volgende boek zal zijn ‘Kuifje komt terug’. Maar nu eerst naar Berlijn, ik heb veel zin om in die mooie, diverse en cultureel rijke stad te gaan wonen.”
Nu maar hopen voor Wouter dat ze in Duitsland net zulke goede koffie hebben.
View this post on Instagram
