Interview met Xander van der Wulp

Tekst: Vanessa Vunderink

Zijn drie dochters zijn het inmiddels wel gewend: in verkiezingstijd is papa vooral aan het werk. “Op een normale werkdag ben ik meestal rond tien uur ’s avonds thuis, in verkiezingstijd vaak nog later”, zegt Xander van der Wulp in café-restaurant Dudok, op een steenworp afstand van het Binnenhof. “Daar staat tegenover dat mijn werkdag pas om half elf begint. Ik ontbijt met de kinderen en breng ze naar school. Daarna lees ik de kranten, volg het laatste nieuws en rijd naar Den Haag. Nu zijn het hectische weken, maar na de verkiezingen kan het zomaar een tijdje rustig worden.”

Aangestaard

Hij viert dit jaar zijn tienjarig jubileum als politiek verslaggever bij de NOS. Toch beleefde Van der Wulp pas tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen, waarbij hij met collega Joost Vullings dagelijks aan tafel zat bij Jeroen Pauw en Eva Jinek, zijn televisiedoorbaak. “Sindsdien word ik vaker aangestaard en aangesproken.” En niet alleen door volwassenen.

Verkiezingsvlog

De vlogs (YouTube-filmpjes), die hij samen met Vullings en Vincent Rietbergen tijdens de verkiezingen en formatie maakte, zorgden ook voor een toenemende populariteit onder jongeren. “Als er nu een bus scholieren op het Binnenhof komt, willen ze allemaal een selfie met ons. Vroeger werden we alleen door ouderen herkend. Nu kregen we ook veel verzoeken van docenten maatschappijleer die ons vroegen of we voor de klas een praatje wilden houden, omdat onze vlogs massaal door leerlingen werden bekeken. Ontzettend leuk natuurlijk. Blijkbaar waren we in onze missie geslaagd: het op een toegankelijk manier belichten van de Haagse politiek, zodat ook jongeren het snappen en leuk vinden. Zelf hadden we er ook lol in om ze te maken.”

Gerard van der Wulp

Politiek is Xander met de paplepel ingegoten. Vader Gerard werkte in de jaren 80 en 90 bij het NOS Journaal, achtereenvolgens als parlementair journalist, hoofdredacteur en Amerikacorrespondent. Ook was hij enkele jaren woordvoerder van Ruud Lubbers en directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst. Xander: “Als jochie van acht liep ik al op het Binnenhof rond. Prachtig vond ik het.” Werken bij de NOS was zijn droom. “Op mijn zeventiende kreeg ik een bijbaantje op de redactie; ik mocht de autocue bedienen en banden wissen. Daarna ging ik montagesets inplannen, was ik regieassistent en deed ik productie. Toen ik eenmaal was afgestudeerd, werd ik eerst buitenlandredacteur en na een jaar eindredacteur. Voor mijn dertigste gaf ik leiding aan een afdeling van tachtig man. Ik was meer manager dan journalist. Ook leuk.”

Zit er nog steeds

Zijn grote ambitie was om – net als zijn vader – hoofdredacteur te worden. “Toen dat ter sprake kwam, zei toenmalig hoofdredacteur Hans Laroes tegen me: “Het zou goed zijn als je eerst eens met je poten in de modder gaat staan.” Het idee was om een paar jaar politieke verslaggeving te doen en daarna weer naar Hilversum terug te keren, maar ik zit er nog steeds. Ik ben dit werk zo veel leuker gaan vinden; het is dynamisch, spannend en onvoorspelbaar. Je weet nooit hoe de dag loopt en hebt veel vrijheid, behalve dan dat je er altijd moet zijn als er iets gebeurt. Maar ik kies grotendeels zelf de verhalen waarover ik wil vertellen. En binnen de NOS kan ik meewerken aan nieuwe dingen, zoals een vlog.”

Hondenbaan

Dat laatste deed hij ook de afgelopen weken weer in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. Samen met collega Rietbergen bezocht hij zes gemeenten – Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Enschede, Emmen en Weert – om er met lokale lijsttrekkers te praten over hun drijfveren, de thema’s die er spelen en wat ze hopen te bereiken. “In de gemeenteraad zitten is een hondenbaan. Je doet veel werk voor weinig geld en weinig waardering. Ik vind het oprecht leuk om die lokale politici te ontmoeten; mensen die vier jaar lang hebben geknokt om ergens een fietspad te realiseren en hartstikke blij zijn als dat is gelukt.”

Waarom leeft het niet?

Van der Wulp vindt het jammer dat de gemeenteraadsverkiezingen minder leven dan de landelijke. “Onbegrijpelijk ook, want de onderwerpen die in een gemeente spelen staan natuurlijk veel dichter bij de burger.” En hoe betrokken is hij bij zijn eigen stad Utrecht? “Ik ben nog nooit naar een raadsvergadering geweest, wat wel al jaren op de planning staat. Maar ik ken de wethouders, weet wat de politieke verhoudingen zijn en ben op de hoogte van de thema’s die in Utrecht spelen. Op de uitslagenavond ben ik vanuit TivoliVredenburg een van de politieke duiders en geef ik uitleg bij de uitslagen die binnenkomen. Daarbij let ik natuurlijk extra op de strijd in mijn stad. ”

Links bolwerk

Zijn werk gaat gepaard met de nodige druk. “Druk van de NOS om een verhaal helder te brengen, maar ook de druk van politici die weten dat wat wij doen in zekere zin invloed heeft op wat er gebeurt.” Al lijkt die invloed met de komst van de sociale media steeds kleiner te worden. “Steeds meer politieke partijen denken dat je niet per se de gewone media nodig hebt om kiezers te bereiken. Elke partij heeft wel een socialemediateam. Geert Wilders kan elk moment een filmpje in zijn werkkamer opnemen en dat op YouTube zetten, daar nemen zijn aanhangers genoegen mee. Ik vind het zonde dat een politicus van de op een na grootste partij weigert zijn standpunten bij de NPO uit te leggen, puur omdat hij de Publieke Omroep als een links bolwerk wegzet.”

Pauw en Jinek

Dat laatste bestrijdt Van der Wulp. “De NOS heeft in elk geval géén kleur; wij zijn een onafhankelijke nieuwsorganisatie. Wat dat betreft ben ik een kind van de NOS, zelf ben ik ook van de nuance. Joost (Vullings, red.) en ik zitten regelmatig bij Pauw en Jinek, omdat we het politieke verhaal op een neutrale manier kunnen vertellen. Tegelijkertijd merk ik ook dat mensen het lastig vinden om niet te weten wat onze politieke agenda is. Steeds vaker wordt van ons verwacht dat wij ergens een oordeel over vellen, zodat mensen weten wat ze aan ons hebben. Het grappige is: sommigen vinden mij links, anderen zien mij juist als een rechtse jongen.”

Voldaan gevoel

Na de Tweede Kamerverkiezingen had hij wel een moment van bezinning: wordt het niet eens tijd voor wat anders? Lachend: “Voorlopig niet. Ik houd van de politiek. Het leukste is als er iets onverwachts gebeurt; een crisisje of een minister die onder vuur ligt. Dan hangt de geur van wilde beesten in de vergaderzaal. De spanning die je dan bij de partijen voelt… Ja, dan kriebelt het wel bij mij. Maar dat is alleen maar leuk omdat het niet elke dag is.” Wanneer is zijn dag geslaagd? “Als ik adequaat reageer op zulke onverwachte gebeurtenissen, alle ontwikkelingen op de voet volg, er liveverslag van kan doen in de Journaals en ’s avonds laat erover kan vertellen bij Pauw of Jinek. Dan rijd ik met een voldaan gevoel naar huis.”

Nederland kiest: Het debat - dinsdag, NPO 1 • 20.30 uur

Nederland kiest: De uitslagen - woensdag, NPO 1 • 20.35 uur