Martine van Os over Gezond Verstand

Door: Bea Kastrop

Wie heeft het programma Gezond verstand bedacht?

“Het komt oorspronkelijk van de BBC. MAX heeft het een klein beetje veranderd door er een presentatrice aan toe te voegen. Toen de Britten kwamen kijken hoe wij het maakten, waren ze zo enthousiast dat zij dat nu ook gaan doen. Het voegt ook echt iets toe. Er is een man die paardenmelk als een middel tegen psoriasis adviseert. Dat is zo’n grappige man en hij kan zo leuk vertellen over zijn Poolse vrouw die is meegekomen. Er komt bijvoorbeeld ook een vrouw die haar kinderen extreem lang borstvoeding heeft gegeven. Het is leuk om die mensen een beetje te leren kennen en hun verhalen te horen.”

Wat gaan we verder zien?

“We hebben het op een boerderijachtige locatie opgenomen. De mensen komen daar aan, vertellen hun verhaal aan mij en leggen daarna hun middel aan de drie artsen voor. Die stellen allerlei vragen over hoe het werkt, wanneer ze het gebruiken en hoe de mensen ontdekten dat het werkte. Daarna overleggen de artsen of ze het de moeite waard vinden om het middel te testen. Zo ja, dan wordt het voorgelegd aan wetenschappers of aan een testpanel van mensen die het uitproberen. Het resultaat en het advies zie je in dezelfde uitzending. Er zitten vast middeltjes bij waarvan je als kijker denkt: dat ga ik ook eens proberen. Bij de mensen die het aanprijzen werkt het sowieso, dus je weet nooit. Maar soms raden de artsen een middel echt af omdat het schadelijk zou kunnen zijn.”

Ben jij zelf van de huismiddeltjes?

“Ik blijf heel graag uit de medicijnkast. Als het op te lossen is met andere dingen dan pilletjes, dan doe ik dat graag. Ik begin elke uitzending met een eigen adviesje, iets wat ik ooit van een kennis of van mijn oma of mijn moeder heb gehoord. Als ik vroeger op mijn knie gevallen was en het ging ontsteken dan zei mijn oma: gekneusde koolbladeren erop en een natte doek eromheen, want kool onttrekt alles aan het lichaam wat er niet hoort. Iemand in het programma komt trouwens ook met die tip.”

Wat is jouw belangrijkste tip voor de kijkers?

“Hahaha. Ik hoorde zo veel achter elkaar dat ik niet meer wist of je ergens nu brandnetel- of gemberthee voor moest drinken. Mij moet je dus niets vragen. Is levensgevaarlijk! Mijn belangrijkste tip is: schrijf het op in een boekje. Anders haal je alles door elkaar.”

Over een paar weken vertrek je naar Ierland voor een nieuw seizoen van We zijn er bijna. Ik zag net de herhaling van We zijn er bijna in Griekenland, uit 2015. Lijkt me een heerlijk programma om te maken.

“Is het ook. Alleen is nou juist Griekenland voor mij een afschuwelijke reis geweest omdat mijn moeder in die periode overleed. Mijn moeder was al heel lang ziek en het ging steeds slechter, maar hoe lang het nog zou duren wisten we niet. Bovendien was ze niet iemand die wilde dat iedereen naast haar bed bleef zitten. Ze had het heel vervelend gevonden als ik de reis had afgezegd. Maar ik wilde natuurlijk toch heel vaak bij haar zijn. Ik ben wel een keer of negen heen-en-weer gevlogen in die vijf weken. Op een gegeven moment ging ik naar Griekenland voor vier dagen opnamen in Athene en daarna zou ik weer naar ­Nederland vliegen. Ik wist toen wel dat het niet heel lang meer zou duren. Dus die dagen in Athene waren de hel. Op de ochtend dat ik terug zou vliegen belde mijn broer dat het heel slecht ging. Maar gelukkig was ik bij haar toen ze overleed.”

Klopt het dat je in de laatste vijf jaar elk weekend op en neer van Hilversum naar je zieke moeder in Groningen reed?

“Ja. Dat deed ik graag hoor. Op een gegeven moment zit het gewoon in je systeem en je denkt er niet over na. Maar toen ik laatst naar mijn broer in Groningen reed dacht ik: wat een énd is het eigenlijk. Na het overlijden van mijn moeder merkte ik ook pas dat ik flink roofbouw had gepleegd op mezelf. Ik kreeg allerlei kwaaltjes.”

Je vader was parlementair journalist en je moeder was Europarlementariër en een van de Rooie ­Vrouwen in de PvdA. Dat activistische karakter herken ik niet bij jou.

“Misschien heb ik juist daardoor meer een soort gulden middenweg-positie gekozen. Bij ons thuis werd fel gediscussieerd, ook tussen mijn ouders. Er waren regelmatig ruzies. En dat vond ik niet zo fijn. Mijn ouders hadden veel politieke vrienden. We kwamen regelmatig bij de familie Den Uyl thuis en als we in ons vakantiehuisje in Aduarderzijl waren, kwam Hans Wiegel langs. Het ene moment zaten ze dan gezellig te praten en even later waren er zeer felle politieke discussies. Daarna was het weer heel gezellig. Ik dacht als kind: hoe kán dat? Als je ruzie hebt vind je iemand toch niet aardig? Ik raakte daardoor in de war en misschien ben ik daarom ook meer van het verbinden. Ik zal niet snel ruziemaken. Hoewel ik, naarmate mijn leeftijd vordert, wel duidelijker ben in wat ik wel en niet wil en vind. Ik heb er wat langer over gedaan om volwassen te worden, denk ik.”

Heerlijk toch!?

“Je kent het gegeven dat mensen vanaf hun geboorte een constante leeftijd hebben? Voor mij is dat vier. Ik blijf het gevoel houden dat ik als een soort kleuter tegen de wereld aankijk. Vol verwondering. Ik heb ook pas laat het gevoel gekregen dat ik zelf bij de grote mensen hoor.”

Je werkt trouwens meer dan een gemiddeld mens van zestig. Een dagelijks programma waarvoor je hele dagen in touw bent en tijdens de zomerstop maak je We zijn er bijna… Had je behoefte aan nog een programma erbij?

“Ik vind dit vak gewoon zo ontzettend leuk! Voor ik het weet heb ik dan ja gezegd. Ik weet ook niet hoe lang ik het allemaal nog kan doen…”

Ben je daarmee bezig?

“Niet dagelijks, maar het is er wel. Ik hoop maar dat de ambitie gelijk afneemt met het lichamelijke. En dat daarvoor in de plaats een sterke wil komt om wat meer tijd te hebben in mijn privéleven. Op een gegeven moment raakt die tijd natuurlijk ook op. Mijn echtgenoot is dertien jaar ouder, dus als wij samen nog een beetje van het leven willen genieten…”

Gezond verstand, vanaf dinsdag 23 mei • 21.25, NPO 1