Zes Nederlandse musici onder wie Spike van Di-rect mogen in het nieuwe programma De nieuwe Stradivarius hun eigen muziekinstrument bouwen. Een authentieke ambachtsman helpt hen daareen handje bij.
Door: Ernest Marx
Eeuwen aan technologische ontwikkeling hebben er niet toe geleid dat er nu beter klinkende violen worden gebouwd dan driehonderdvijftig jaar geleden, toen de Italiaanse vioolbouwer Antonio Stradivarius leefde. Een goed muziekinstrument maken is een niet te onderschatten ambacht. Dat ervaren ook de Nederlandse topmusici die in De nieuwe Stradivarius een mooie uitdaging krijgen voorgelegd: hoe zou het zijn om jouw eigen muziekinstrument te bouwen?
Ambachtelijk traject
Dominic Seldis presenteert het nieuwe Avrotros-programma De nieuwe Stradivarius. Hij is bekend als jurylid van het programma Maestro en zelf contrabassist van het Concertgebouworkest. De musici staan er niet alleen voor. Iedereen krijgt hulp van een professionele instrumentenbouwer. Het ambachtelijke traject sluit af met een optreden voor publiek op het zelfgebouwde instrument. Programmamaker Marc Pos is producent en medebedenker van het programma: “Het heeft me altijd al geïntrigeerd hoe bevlogen muzikanten zijn als het om hun instrument gaat. Niet alleen als ze erop spelen, maar ook hoe fantastisch ze erover kunnen vertellen.” Het idee voor het programma kreeg vorm toen Pos zich met collega’s afvroeg of topmusici hun instrument zó goed kennen dat ze er zelf een kunnen bouwen. “Weten ze eigenlijk hoe dat ding in elkaar zit? En welke speciale wensen hebben ze?”
Aparte uitdagingen
De eerste aflevering draait om rockgitarist Spike van de band Di-rect. Ter inspiratie reist hij eerst naar Nashville voor een bezoekje aan de beroemde Gibson-gitaarfabriek. Daarna legt hij zijn ideeën voor aan Eugen Wulff, een gerenommeerde Nederlandse gitaarbouwer. Wulff: “Spike had nogal aparte wensen. Hij wilde een gitaar en een elektrische sitar ineen bouwen. Als ik zoiets hoor, word ik alleen maar geprikkeld. Ik hou wel van zulke aparte uitdagingen.
Spike
Ik ben gelijk op onderzoek uitgegaan: welke eigenschappen heeft een elektrische sitar precies? Spike en ik zijn volop gaan sparren en brainstormen. Maken we een gitaarbrug die je kunt omklappen naar een sitarbrug zodat de snaren iets aanlopen en je dat typische sitargeluid krijg? Of wordt het een body met een dubbele nek: één gitaarnek en één sitarnek? Mijn rol was vooral om Spike met het bouwen te begeleiden en te zorgen dat er een goed bespeelbaar instrument uit zou voortkomen. Hij had nog nooit in zijn leven een freesmachine in zijn handen gehad. Soms was hij iets te enthousiast, er ging weleens iets kapot. Maar ik moet zeggen: uiteindelijk viel het me alles mee en heeft Spike mij in positieve zin enorm verrast.”
Vioolbos
Naast dat De nieuwe Stradivarius een uniek kijkje biedt in de ambachtelijke keuken van een instrumentenbouwer, komen er bijzondere verhalen voorbij over de geschiedenis van de instrumenten. Dat is grotendeels te danken aan de inspiratiereis die iedere muzikant vooraf maakt. Behalve Spike in de Gibson-fabriek, zien we bijvoorbeeld hoe trompettist Rick Mol in New York op de trompet van Louis Armstrong speelt en reist violiste Maria-Paula Majoor naar het Italiaanse Cremona. Daar blijkt een heus vioolbos te zijn. Producent Pos: “We stuitten daarop tijdens onze research. De beroemde Stradivarius woonde in Cremona en als hij een paar uur het dorp uitwandelde, kwam hij bij een helling uit waar speciale bomen groeien waar alle grote Italiaanse vioolbouwers hun hout vandaan haalden. Ik vind dat ongelooflijk interessant.” Tijdens haar reis aan deze regio heeft Maria-Paula zelfs mogen spelen op een Stradivarius van tien miljoen euro. “Daar was ze helemaal verrukt over. ‘Zo wil ik mijn viool laten klinken’, zei ze. Haha. Daarop is ze toen ook naar dat vioolbos gegaan. Daar is een boswachter die door op de bomen te kloppen precies kan horen wat het goede hout is voor een viool. Prachtig toch?!”
De nieuwe Stradivarius • vrijdag, 20.25 uur, NPO 2
