Tekst: Richard Roosenboom
Je begint het tweede seizoen van Leven in de rimboe met Gordon Buchanan op de Salomonseilanden, ten oosten van Papoea Nieuw-Guinea. Wat was jouw eerste indruk van het eiland en de inwoners?
"Toen ik aankwam was ik verbaasd over hoe klein het eiland van de Owarigi eigenlijk was, een vlekje op de kaart midden in de Grote Oceaan, meer niet. En hoe prachtig ook: palmbomen, witte stranden, en veel gezonde gelukkige mensen. Ik zag meteen dat het hier goed ging met de mensen.”
Wat voor een volk is de Owarigi?
Ze leven van wat de zee hen geeft en haaien spelen een belangrijke rol in hun cultuur, tradities en religie. Ze weten verder dat er meer mensen op de planeet leven, maar met hen hebben ze niet zo veel te maken. Ze hebben bijvoorbeeld geen contant geld en zijn zelfvoorzienend. Ik volg op het eiland twee vissers en twee speervissers.
Wat heb je van ze geleerd?
De Owarigi zijn vaak lang onder water en kunnen hun adem lang inhouden. Zonder luchtflessen, op één ademteug onder water zwemmen, dat wilde ik ook doen. Verder heb ik van hen – en van de andere stammen die ik heb bezocht – geleerd om me te verplaatsen in dieren. Het zou je verbazen hoe goed je dierlijk gedrag kunt voorspellen als je denkt: ‘Als ik nu een haai was, wat zou ik dan doen?’”
Heb je de haaien nog van dichtbij bekeken?
Ik heb me zelfs door de dieren laten omsingelen! En ik voelde me toen merkwaardig kalm, zelfs een beetje thuis bij ze. Je kunt als mens niet lang onder water zijn, maar ik was er lang genoeg om te zien hoe mooi ze zijn en hoe goed ze aan hun omgeving zijn aangepast. Ik ben zelfs midden in de nacht, in het pikdonker de oceaan in gedoken.
Ben je niet bang geweest?
Die nachtduik vond ik wel eng. Als kind van de jaren 70 en 80 behoor ik tot de Jaws-generatie en voor ik die film zag, wist ik niets van haaien. Jaws heeft daardoor onuitwisbare sporen in mijn brein achtergelaten. Vlakbij deze grote roofdieren voelde ik instinctief dat ze gevaarlijk waren en dat ze me ernstig konden verwonden. Maar tegelijkertijd weet ik: 99 procent van de tijd is die angst voor grote roofdieren onterecht. Het zit die allemaal in onze hoofden.
Hoe ziet de toekomst voor de Owarigi eruit?
De zeespiegel stijgt en het klimaat verandert. Dat merken ze, misschien nog wel veel meer dan jij en ik. Ook van de overbevissing in dit deel van de oceaan beginnen ze last te krijgen; ik kwam er bijvoorbeeld achter dat de haaienvinnenindustrie hun afgelegen eilandje had bereikt. Dat is een van de redenen waarom ik dit programma maak: deze stammen kunnen binnenkort niet meer zo kunnen leven. Ik vind het belangrijk om hun levens vast te leggen voordat dat helemaal verandert.
