Interview met Rob Kamphues over Mijn Laatste Keer

Wat is precies de insteek van Mijn laatste keer, welke gedachte zit erachter?

„De mensen die ik volg, hebben kort tevoren te horen gekregen dat ze niet lang meer zullen leven. Ze zijn uitbehandeld. Dat is lastig: weten dat je doodgaat, maar niet weten hoe lang je nog hebt. Het kan twee weken duren, drie maanden of tien jaar. Na die mededeling kom je in death row terecht, de dodencel. Dat is een ondraag­lijke last op je schouders. We leven langer en we sterven vaak langer. Daar zijn we niet zo goed in. De insteek van het programma is: laten we er dan maar wat van maken. Want van achter de begonia’s blijven zitten en wegkwijnen, word je alleen maar erg verdrietig. In Mijn laatste keer volg ik dat proces.”

Wat beweegt ernstig zieke mensen om aan zo’n programma mee te doen?

„Er zijn twee redenen. Ten eerste willen ze op een waar­dige manier hun leven afsluiten en de kijkers daar deelgenoot van maken. Ten tweede willen ze een mooi portret nalaten, waarin familie en vrienden kunnen zien hoe ze het laatste jaar  waren.”

Lukt het altijd om een mooi portret te maken voor de nabestaanden?

„Niet in alle opzichten. We moeten mee­varen naar waar de rivier ons heenvoert. Elke aflevering van Mijn Laatste Keer gaat over één persoon en elk van de vijf uitzendingen heeft een andere vorm, een ander verhaal. Danny, een judoka, kreeg bijvoorbeeld in oktober 2014 te horen: ga dit weekend maar naar huis om te sterven. Maar maandagochtend stond hij op van zijn bed en dinsdag vierde hij zijn veertigste verjaardag tussen de slingers. Danny is geo­pereerd aan een hersen­tumor. Dat ging niet zo goed. Hij heeft niet zo van het leven genoten als hij had gewild. Het is moeilijk in te schatten, je weet niet hoe het loopt. Er zitten stukjes in de programma’s die de familie graag zal terugzien, maar ook een aantal confronterende scènes.”

Heb je daar een voorbeeld van?

„Margreet is de hoofdpersoon van de eerste aflevering. Zij lijdt aan een agressieve vorm van ALS en heeft nog hooguit twee jaar te leven. Margreet was jarenlang internationaal vrachtwagenchauffeur en haar uitdrukkelijke wens was om op een vrachtwagen naar haar laatste rustplaats gebracht te worden. Met haar beste vriend achter het stuur heb ik die rit gereden. Confronterende momenten, maar die horen bij dit programma. Zonder toeters of bellen, het is wat het is.”

In hoeverre raakt het leed van de geportretteerde mensen je?

„Mijn Laatste Keer is anders dan bij mijn andere programma’s. Afstand houden kan hier niet. Je loopt een half jaar met die mensen mee. Als ze het moeilijk hebben of overlijden, ga je daar verdriet van krijgen. Ik ben wel van: het publiek moet huilen en niet de acteur op het toneel. Maar in dit geval zou ik mezelf tekortdoen als ik mijn emoties voor de camera zou onderdrukken. Het zou heel onpersoonlijk worden als ik het allemaal met droge ogen zou ondergaan. Er zit een scène in de serie waarin de hoofdpersoon en ik samen zitten te snotteren. Het is aangrijpend, het vreet energie.”

Wat is de boodschap van Mijn Laatste Keer?

„Margreet zegt: ‘Ik wil er met een lach uit. Zo wil ik het gaan doen.’ Dat is tekenend voor het programma. Als je weet dat je niet lang meer hebt, kun je niet bij de pakken neer gaan zitten. Anders is het leven ondraaglijk. Maar het vereist wel heel veel moed om dan nog wat van je leven te maken. Het hoeft niet met een lach, met een doos tissues mag ook. Soms is er niks meer te lachen, dan houdt het op. Maar leef tot de laatste dag. Eigenlijk moet je dat jezelf altijd voorhouden. Daar zou geen doodvonnis voor nodig moeten zijn.”

Mijn Laatste Keer, Zondag 22.50 • SBS 6