Met de documentaire MH17: Het Verdriet van Nederland gaat Michiel van Erp in op de emotionele nasleep van de ramp. „Het gaat over verdriet, afscheid en hoop.”
Regisseur Michiel van Erp volgde voor MH17: Het Verdriet van Nederland de nabestaanden van drie omgekomen gezinnen. Daarnaast is er aandacht voor het verdriet van de Oekraïners bij wie de ramp bijna in de achtertuin plaatsvond, en voor mensen die op andere wijzen betrokken waren bij de nasleep. Van Erp: „Wat mij erg trof waren de verwarring en verbijstering bij de nabestaanden. De ingewikkelde tocht om de lichamen naar Nederland te krijgen. Hoe kom je toe aan rouw, hoe pak je je leven op als je met zoiets onwezenlijks te maken krijgt? De documentaire gaat niet over politiek, het machtsspel of wie op die knop drukte. Het gaat over verdriet, afscheid en hoop.”
Hoe houd je de politiek uit een film over zo’n beladen onderwerp?
„Het is niet zo dat ik eromheen film, maar ik ga er niet op in. Ik volg de nabestaanden van drie gezinnen die zijn overleden. Het ene slachtoffer is teruggevonden, de andere familie hoopt maandenlang op identificatie. Langzaamaan komen er wat botjes – dat noemen zij fragmenten – deze kant op. Daar zijn ze veel meer mee bezig dan met de schuldvraag.”
Wat viel je op tijdens het filmen?
„Het is intrigerend dat het een soort nationale rouw werd. Iedereen was gegrepen door wat er gebeurde. De beelden van de lijkwagens staan bij iedereen op het netvlies. Mij leek het ingewikkeld voor de nabestaanden: je bent je vader, moeder en je broer kwijt, en dan moet je dat verdriet ook nog delen met het hele land. Het ís ook vreemd als je op een bijeenkomst een knuffel krijgt van koningin Máxima, die zegt dat ze met je meeleeft. Dat is behoorlijk ingewikkeld en ingrijpend. Tegelijkertijd is het mooi dat verdriet verbroedert.”
Twijfelde je weleens?
„Jazeker. Ik vraag me altijd af of ik het goed doe en of het wel wat wordt. Dat had ik nu extreem. Dat heeft met de kwetsbaarheid van de mensen en het onderwerp te maken.”
Hoe reageerden zij op de film?
„Erg geëmotioneerd. Degenen die we hebben gefilmd, zien hun eigen rouwproces voorbij komen, heel heftig.”
En hoe ging je er zelf mee om?
„Het is de zwaarste film die ik ooit heb gemaakt. Omdat het zo intiem is, maar ook zo rauw. Het leven lijkt uitzichtloos voor de nabestaanden en je bent onderdeel van hun verdriet. Ik vond het erg heftig, maar ik ben ook trots dat het gelukt is.”
MH17: Het Verdriet van Nederland documentaire 20.30 ? NPO 1
