Ook voor onze ‘eigen’ astronaut André Kuipers is de maanlanding memorabel. “Het is het begin van mijn jongensdroom om astronaut te worden. Al weet ik niet of ik me de beelden herinner omdat ik destijds heb gekeken, of omdat ik ze daarna zo vaak heb gezien.” Maar volgens zijn ouders zat André als tienjarig jongetje zeker voor de tv. Nu maakt hij, samen met Claudia de Breij, een speciale uitzending rondom de maanlanding. In De maanlanding: 50 jaar na de eerste stap blikken ze exact vijftig jaar na dato terug én kijken ze naar de toekomst.
Wat herinner je je van die eerste maanlanding?
“Wazige beelden, mensen in gekke pakken en natuurlijk de Amerikaanse taal. Dat maakte het extra mysterieus. De latere Apollovluchten in kleur herinner ik me beter. Vooral de autootjes die over de maan reden. Ik weet ook nog dat ik een 3D-kaartje had van de Saturnus V-raket die de vlucht uitvoerde.”
Nu terugkijkend, hoe bijzonder was de maanlanding?
“Prestige was de grootste drijfveer. Er was een ruimterace gaande tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Beide landen wilden als eerste naar de maan. Maar zo vanzelfsprekend was dat niet. Toen president Kennedy in 1961 aankondigde dat Amerika voor het einde van de jaren 60 iemand op de maan zou zetten, schrok NASA enorm. Dat konden ze helemaal niet! Het is bijzonder dat het vervolgens met enorme inspanning toch lukte.”
Hoe belangrijk was het voor de mensheid?
“De Rus Tsjolkovski, die het raketprincipe bedacht, zei: ‘De aarde is slechts de wieg van de mensheid en niemand blijft altijd in de wieg.’ Door ruimtevaart maken we babystapjes om nieuwe werelden te ontdekken. Bij de maanlanding kwamen mensen voor het eerst buiten het zwaartekrachtveld van de aarde. Het was het begin van onze verspreiding over het heelal. Eerst de maan, straks Mars en dan naar andere planeten of sterren. Daarom vind ik de maanlanding het hoogtepunt uit de geschiedenis van de mensheid. Vergelijkbaar met de eerste vissen die uit het water kwamen om het land te bevolken. Het is ook evolutionair gezien belangrijk. Diersoorten die maar op één plek leven, zoals reuzenpanda’s, zijn heel kwetsbaar. Die waren zonder menselijke tussenkomst allang uitgestorven. Terwijl ratten, kakkerlakken en mensen – sorry voor de vergelijking – op allerlei plekken kunnen leven en dus minder kwetsbaar zijn voor uitroeiing. Het is slim voor ons voortbestaan dat we ook een andere planeet hebben om op te leven. In het geval dat de mensheid hier wordt uitgeroeid door een komeet, virus of atoomoorlog.”
Toch heeft sinds 1972 niemand meer voet gezet op de maan.
“De grootste reden daarvan is geld. Het is ontzettend duur. En toen de space race eenmaal gewonnen was, kon Amerika het niet meer aan de belastingbetaler verkopen ermee door te gaan.”
Waarom is er nu een hernieuwde interesse in maanreizen?
“Dat is deels weer prestige, want China heeft nu ook plannen en Amerika wil vast niet dat een Chinees naar de maan kan en zij niet. Maar het is ook voor de wetenschap belangrijk. De maan is nog helemaal niet goed onderzocht. Ook voor delfstofwinning van bijvoorbeeld zware metalen wil men erheen. En als we in de toekomst naar Mars willen, dan is de maan een goed tussenstation om technieken te testen. Ik verwacht dat de eerste mensen er binnen een jaar of zes weer zullen landen. Daarnaast zijn commerciële partijen bezig met ruimtereizen voor toeristen. Maar dat duurt nog wel even, want dat kost miljoenen.”
Zit een maanreis er voor jou nog in?
“Ik zou het dolgraag willen. Het lijkt me fantastisch om de ‘overweldigende verlatenheid’ te voelen, zoals astronaut Buzz Aldrin die eerste maanlanding omschreef. Alleen ben ik helaas te oud.” Lachend: “Al was ruimtevaarder John Glenn 77 toen hij de ruimte in ging, dus je weet maar nooit.”
De maanlanding: 50 jaar na de eerste stap zie je zaterdag om 20.30 uur bij KRO-NCRV op NPO 1
