In het VU medisch centrum in Amsterdam zijn de afgelopen tijd patiënten op de afdeling spoedeisende hulp gefilmd voor de nieuwe realityserie '24 uur tussen leven en dood'. Daarmee zijn verschillende juridische en ethische grenzen overschreden, bracht 'Nieuwsuur' woensdag aan het licht. VUmc en Eyeworks, dat werkte in opdracht van RTL 4, spreekt dit echter tegen.
Volgens Nieuwsuur stonden de 35 camera's van producent Eyeworks verdekt opgesteld en filmden de patiënten van binnenkomst tot en met behandeling en vertrek. Medewerkers van Eyeworks konden ongestoord meekijken en -luisteren met nietsvermoedende mensen die de spoedeisende hulp bezochten. In sommige gevallen werd pas achteraf toestemming gevraagd om de beelden te mogen uitzenden.
Schending beroepsgeheim
Een schending van het beroepsgeheim, meent hoogleraar medisch recht Johan Legemaate in Nieuwsuur. "Ze nemen kennis van informatie die onder beroepsgeheim valt, terwijl de patiënt daar vooraf geen toestemming voor heeft kunnen geven." Ook Erwin Kompanje, medisch ethicus, spreekt schande van de werkwijze van Eyeworks en het VUmc. "Het meekijken is al erg genoeg. Je laat iemand toe in de behandelkamer. Een burger die daar niets te zoeken heeft. De wet is er heel duidelijk over: een patiënt mag erbij, hulpverleners betrokken bij de situatie mogen erbij en vertegenwoordigers van de patiënt. Daarbuiten: niemand."
Incident
In een reactie stelt afdelingshoofd interne geneeskunde van het VUmc Mark Kramer dat het genuanceerder ligt dan de uitzending van Nieuwsuur doet voorkomen. Het zou slechts incidenteel zijn voorgekomen dat patiënten zonder toestemming zijn gefilmd.
Bovendien geven RTL 4, Eyeworks en VUmc aan dat enkele van deze aantijgingen niet kloppen. Zo werden niet alle patiënten gevolgd met camera's: van de twee wachtkamers was er één uitgerust met camera's en van de 29 behandelkamers hadden er elf cameratoezicht. Wel geven alle partijen toe dat er in het geval van de heer Janssen en zijn dochter fouten zijn gemaakt. Deze beelden worden dan ook niet uitgezonden.
Goede zorg
In de persverklaring stelt Elmer Mulder, voorzitter van de raad van bestuur van VUmc: "We betreuren dat er een verkeerde indruk is ontstaan rond het programma. Wij willen vooral laten zien hoe betrokken onze medewerkers zijn en hoe ze goede zorg leveren op de eerste hulp van het VUmc. Het waarborgen van de privacy is daarbij van het grootste belang. Achteraf hadden we naast de informatie in de wachtkamer ook bij de ingang een medewerker van VUmc actief de patiënten moeten laten informeren.
We hebben de eerste aflevering al gezamenlijk bekeken en zijn toch blij met het integere en indringende portret dat is geschetst."
Eyeworks zal alle patiënten die in de afleveringen van 24 uur: tussen leven en dood voorkomen, wederom op toestemming vragen. Degenen die in de eerste uitzending zitten, hebben weer toestemming verleend. Mocht u gefilmd zijn voor deze opnames of het idee hebben dat u in de periode van 20 januari tot en met 5 februari 2012 bent gefilmd en hierover vragen hebben, kunt u contact opnemen met het VUmc op 020 - 4446178 of via patientenvoorlichting@vumc.nl.
Vervroegde uitzending
Reinout Oerlemans reageerde in RTL Boulevard op de berichtgeving. Hij deelde mee dat het programma 24 uur: tussen leven en dood eerder zal worden uitgezonden, zodat mensen zelf kunnen oordelen. De eerste uitzending was donderdagavond 23 februari 2012 om 20.30 uur te zien op RTL 4, in plaats van Help, mijn man heeft een hobby.
Update
RTL heeft op verzoek van het VUmc besloten het programma niet meer uit te zenden.
Bekijk hier het item van Nieuwsuur.
