Ze blijven maar komen, de talentenjachten. The Voice of Holland, X Factor en So You Think You Can Dance zijn populair bij de kijker, maar ook realityprogramma's als Expeditie Robinson en Oh Oh Cherso vallen goed. Hoe komt het toch dat we daar zo graag naar kijken?
Het onderwerp van deze week:
De populariteit van realityprogramma's.
De vraag van Meinke:
Waarom zijn al die realityprogramma's en talentenjachten zo enorm populair?
De situatie
"Het begon met Big Brother, een paar jaar geleden", zo schrijft Televizier-forumlid Zlatan. "Een groep mensen in een groot huis en ze werden 24 uur per dag gefilmd." Want zo begon het inderdaad: de reality-tv in Nederland. Maar hoe komt het dat het genre daarna zo populair werd?
Expeditie Robinson trekt al jaren veel kijkers en het nieuwe Oh Oh Cherso valt ook goed bij het publiek. Daarnaast genieten we nog wekelijks van programma's als Popstars en Holland's Got Talent.
Of het nou iemand is die mooi op een foto probeert te staan of iemand die halfnaakt op een onbewoond eiland rond rent en naar eten zoekt: we kijken het, en we kijken het graag. Maar waarom kijken we zo graag naar echte mensen op tv?
Het antwoord
Wat talentenjachten en de meeste realityshows gemeen hebben, is dat het een competitie is. Echte mensen strijden om echte prijzen. We kijken al sinds de eerste zwart-wit tv's graag naar mensen die prijzen in de wacht slepen. Een competitie, een gevecht voor de beste, is iets waar televisiekijkers van smullen.
Daarnaast geniet menig kijker van een stukje leedvermaak. Men kan vaak smakelijk lachen als iemand het verprutst voor een jury. Maar ook iemand die de juryleden juist op een positieve manier sprakeloos krijgt, wekt bij ons emotie op. De kijker kan spanning, sensatie en drama zien zonder er zelf deel van uit te maken. Een soort 'bespieden' is het: veilig op je bank toekijkend hoe anderen het er vanaf brengen. 
Status en reputatie
De allereerste realityserie Big Brother heeft veel los gemaakt in medialand. Het bleek een succes om simpelweg mensen in een huis te stoppen en 24 uur per dag te filmen. Later is dat concept uitgebreid naar BN'ers die een kijkje in hun leven toelieten. Een kijk in een andere leefwereld vinden veel mensen dus blijkbaar interessant, want er zijn hedendaags nog veel goed bekeken realityseries op TV.
Mediapsycholoog Steven Reiss van The Ohio State University heeft onderzoek gedaan naar mensen die graag reality-tv kijken. Hieruit bleek dat mensen die plezier halen uit reality-tv meer gemotiveerd zijn door het sociale leven en romantiek dan de onderzochte kijkers die geen reality-tv keken. Deze kijkers waren dus meer gedreven door het hebben van status en een goede reputatie: ze vonden het belangrijk wat andere mensen van hun vonden, en dus waren ze ook geïnteresseerd in de status en reputatie van anderen. Wie goed scoort in een realityprogramma, krijgt voor het oog van duizenden mensen een hogere status.
Voor altijd?
Toch is uit onderzoek van marketingbedrijf AC Nielsen gebleken dat de populariteit voor realitytelevisie gedaald is. Een slordige 79 procent van televisiekijkend Europa vindt dat er teveel reality-shows zijn. En recentelijk liet ook een onderzoekje op Televizier.nl al zien dat 36 procent van de ruim 1200 stemmers vindt dat tv-talentenjachten grote onzin zijn.
Dus is reality populair? Jazeker. Is dat voor eeuwig zo? Dat ligt er maar aan. Want het kán zomaar zijn dat we het ooit toch echt beu worden om naar anonieme, echte mensen te kijken.
