Vanaf de jaren 70 zijn spelprogramma’s dé kijkcijferkanonnen op de Nederlandse televisie. De concurrentie om het publiek was gigantisch en daarom werden enorme bedragen gestoken in de decors en prijzen. De afgelopen 50 jaar zijn er dan ook talloze spelprogramma’s te zien geweest.
Hier een overzicht van de tien populairste spelprogramma’s vanaf de jaren 60 tot aan de dag van vandaag.
Willem Ruis Sterrenshow (1981-1986)
Waar de meeste presentatoren in de jaren 80 nog erg formeel en plechtig presenteerden, maakte Willem Ruis er een hele show van. De energieke showmaster ging als een wervelwind over het podium. Met zijn Sterrenshow reisde Ruis met een circustent door het hele land. Zijn quizkandidaten arriveerden per kameel en olifant, en er traden dansballetten en fanfarekorpsen op. Het kon niet op, en heel Nederland smulde. Helaas overleed de geliefde showmaster in de zomer van 1986 geheel onverwacht.
Wie-Kent-Kwis (1973-1983)
Het tegenbeeld van Willem Ruis was Fred Oster, die vanwege zijn stijve presentatie werd betiteld als ‘het wandelende pak’. Toch was zijn Wie-Kent-Kwis met ruim 4,5 miljoen kijkers razend populair. Vooral de marmottenrace was legendarisch; cavia’s liepen door een houten doolhof en kwamen uit bij een poortje met een geldbedrag erboven dat de winnaars mochten meenemen.
De Slimste Mens (2006-heden)
In het spelprogramma De Slimste Mens nemen drie kandidaten het tegen elkaar op. Twee van de drie gaan door naar de volgende aflevering, één deelnemer valt af en wordt vervangen door een nieuwe kandidaat. Geregeld duiken er BN’ers op als kandidaten. Sinds 2012 staat het spelprogramma onder leiding van Philip Freriks en sidekick Maarten van Rossem. In 2025 zullen beide presentatoren worden vervangen. De nieuwe presentator wordt Herman van der Zandt.
Ron’s Honeymoonquiz (1987-1996)
Wat waren ze populair in de jaren 80: spelshows met aanstaande bruidsparen als kandidaten. Ron Brandsteder scoorde gigantische kijkcijfers met zijn Honeymoonquiz. De finale bestond uit De Toren van Pisa, een spel waarbij het koppel zoveel mogelijk glaasjes op elkaar moest stapelen zonder dat de toren omviel. Als deze opdracht succesvol werd volbracht, dan kreeg het aanstaand bruidskoppel een luxe huwelijksreis aangeboden. Lukte dit niet, dan ontvingen de finalisten alsnog een fraaie kofferset.
Miljoenenjacht (2000-heden)
Miljoenenjacht is al sinds 2000 te zien op de Nederlandse televisie. De show, waarin 500 kandidaten het in diverse voorrondes tegen elkaar opnemen door vragen te beantwoorden, heeft met Linda de Mol al bijna 25 seizoenen een vaste presentator. In het eindspel kan de winnende kandidaat bij het koffertjesspel een bedrag van maximaal 5 miljoen euro winnen. In 2025 zal de 250e aflevering worden opgenomen.
Eén tegen 100 (2000-heden)
Net als Miljoenenjacht is ook Eén tegen 100 uitgegroeid tot een iconisch programma op de Nederlandse televisie. Ook Eén tegen 100 wordt al sinds 2000 uitgezonden, en kent vanaf het begin één vaste presentatrice: Caroline Tensen. In het spel neemt één kandidaat het op tegen 100 andere spelers. Zij krijgen vragen voorgeschoteld; wie het antwoord fout heeft, valt af. Zo moet de kandidaat proberen alle andere deelnemers weg te spelen. Wanneer deze af valt, wordt hij of zij vervangen door een van de overgebleven 100 spelers op de tribune. De kracht van het spel is dat er thuis fanatiek kan worden meegedaan met het beantwoorden van de vragen.
Ter land, ter zee en in de lucht (1973-2011, 2024-heden)
Een programma waar geen vragen moeten worden beantwoord of opdrachten uitgevoerd, maar waar deelnemers in zelfgemaakte voertuigen een bepaald traject moeten afleggen. Er waren vele variaties, waarbij het achteruitrijden in oude auto’s op het circuit van Zandvoort het spectaculairst was. Na 38 succesvolle jaren verdween het programma in 2011 van de buis. In 2024 kreeg het een herstart, met Ruben Nicolai als presentator en Gerard Joling als starter.
Eén van de acht (1969-1973)
Natuurlijk kan de ‘Koningin van de Nederlandse Televisie’ niet ontbreken. Mies Bouwman stond vanwege haar opgewektheid en charme garant voor gigantische kijkcijfers. Haar spelprogramma Eén van de acht brak vele records en kende nog geen concurrentie van online games in Nederland. In het spelprogramma namen vier koppels het tegen elkaar op bij het beantwoorden van diverse vragen. Het hoogtepunt was ‘de lopende band’. Eén minuut lang kwamen er allerlei voorwerpen voorbij op een draaiende band. De voorwerpen die de kandidaten daarna binnen één minuut konden opnoemen, mochten zij meenemen naar huis.
Lingo (1989-2014, 2019-heden)
Toen Lingo in de Verenigde Staten en Canada een totale flop werd, leek het snel gedaan met het spelprogramma. In Nederland groeide het spel, waarbij vijfletterwoorden moeten worden geraden, echter uit tot een iconische show. Presentatoren waren Robert ten Brink, François Boulangé, Nance Coolen, Lucille Werner en tegenwoordig Jan Versteegh.
Twee voor 12 (1971-heden)
De quiz met zijn moeilijke vragen is al sinds 1971 onafgebroken te zien op de Nederlandse televisie; daarmee is het het langst lopende spelprogramma. Het wordt gepresenteerd door Astrid Joosten en bestaat uit twaalf zeer lastige vragen. Twee koppels hebben de mogelijkheid het antwoord op te zoeken; vroeger in de encyclopedie, tegenwoordig op het internet. Elk goed beantwoorde vraag levert een letter op. Met deze letters moet uiteindelijk het juiste woord worden gevormd.
