Kees van der Spek gaat op zoek naar verhalen achter anonieme graven, en hij spoort de nabestaanden op. Een ongelooflijk lastige klus.
Waarom Graf zonder naam?
"Ik had enkele jaren geleden een gesprek met een rechercheur die onopgeloste zaken onderzocht. Hij had het over anonieme doden. Hij vertelde dat er alleen al in Amsterdam 90 lagen en in heel Nederland ongeveer 300. Het is een intrigerend gegeven dat er mensen begraven liggen van wie niemand weet wie ze zijn. De politie loopt vaak stuk op dat soort zaken; het gaat grotendeels om buitenlandse doden. Als de politie vermoedt dat iemand uit Iran komt, maar de Iraanse autoriteiten geven geen antwoord, kan de politie niet zomaar naar Teheran afreizen. Ik kan dat wel. Met een beetje inspanning zouden wij dus een heel eind kunnen komen."
Hoe pak je een zaak aan?
"We beginnen bij een anoniem graf en dan interview ik degene die het lichaam ooit vond. Met zijn verhaal gaan we naar de politie en daar duiken we in haar dossier. Zo ontstaat een beeld van wie het zou kunnen zijn, en dan hoor je ook waarom de politie vastliep. Dat is voor ons het vertrekpunt om op avontuur te gaan. Maar het kan lastig zijn, hoor. Bij één geval wist de politie alleen te vertellen dat het slachtoffer waarschijnlijk uit Polen, Rusland of Wit-Rusland kwam. Dat was alles. Toch hebben we hem gevonden."
En wat doe je dan?
"Ik ga dan bij de nabestaanden langs en neem bij hen DNA af. In Nederland wordt het lichaam opgegraven onder leiding van het Nederlands Forensisch Instituut. Daarna gaat het NFI het DNA vergelijken. Als er een match is, eindigt het verhaal wanneer ik een naam op het graf plaats."
Is het niet heel luguber om bij zo’n opgraving te zijn?
"Je bent je op zo’n moment wel bewust van je eigen vergankelijkheid. En dan die geur. Op beeld laat ik trouwens geen half vergane lichamen zien, we doen het discreet. Alhoewel een botpunctie of een stuk van een skelet wel in beeld kunnen komen. Mensen zijn tegenwoordig wel wat gewend."
Zijn de nabestaanden altijd blij als jij aanklopt?
"Ja. Die hebben 15 of 20 jaar gewacht en hebben zich allemaal verhalen in hun hoofd gehaald. Je brengt die mensen dan toch afsluiting en rust. En iedereen verdient een naam op z’n graf."
Graf Zonder Naam is zondag om 21.30 uur te zien op SBS 6.
Lees ook:
In de eerste aflevering duikt Kees in het dossier van een naamloze Rus
