Nederland telt 2,6 miljoen mantelzorgers. In het RTL 4-programma Ik zorg voor jou biedt Peter van der Vorst samen met een zorgteam hulp aan deze vaak overbelaste mensen.
‘Een collega die zelf lange tijd mantelzorger is geweest, kwam met het idee voor dit programma’, vertelt Peter van der Vorst. ‘Ik dacht bij mantelzorg aan mensen van middelbare leeftijd die voor dementerende ouderen zorgen. Maar toen zij aangaf dat het óók om (jonge) mensen gaat die voor hun partner of kind zorgen, was ik overtuigd. Want dan kun je een programma maken met uiteenlopende cases.’
Rolstoel
In de achtdelige reeks wordt telkens een familie een half jaar lang gevolgd. ‘Er is een gezin waarbij de vader na een herseninfarct volledig afhankelijk is geworden van zijn vrouw en hun twee kinderen. Zij is weliswaar parttime gaan werken, maar weet niet meer hoe ze dingen moet organiseren. In een ander gezin is de vader na een aanrijding door een scooter in een rolstoel terecht gekomen en heeft nu bij alles hulp nodig van zijn vrouw en hun drie dochters. Ook dat gaat bepaald niet van een leien dakje. Verder hebben we een vrouw van begin vijftig, die door alzheimer hard achteruit gaat. Haar man kan maar moeilijk zijn fulltimebaan combineren met de zorg voor haar.’
Ingewikkelde regeltjes
Het professionele team dat de gezinnen te hulp schiet, bestaat uit een familiecoach, een mantelzorgcoach van Mezzo – de landelijke vereniging voor mantelzorgers – en een zorgadviseur van coöperatie VGZ. ‘De familiecoach is er voor de emotionele ondersteuning. Erg belangrijk, want juist op dat vlak gaat er van alles mis. Als je partner ineens patiënt wordt, heeft dat veel invloed op de onderlinge relatie. De mantelzorgcoach regelt praktische zaken, zoals het aanvragen van trapliften en scootmobielen. De zorgadviseur duikt in de financiële zaken en onderzoekt van welke overheidspotjes er gebruik kan worden gemaakt.’
Potjes
Vooral dat laatste bleek nog een hele opgave, zegt Peter. ‘Omdat je in Nederland te maken hebt met een oerwoud aan regels, waardoor het allemaal nogal onoverzichtelijk is. Je moet soms flink puzzelen om te achterhalen welke potjes er allemaal zijn. Ook kost het vaak erg veel moeite om geld te krijgen waar je recht op hebt. Zelfs onze professionals zaten soms met de handen in het haar. In het programma proberen we die regelgeving overzichtelijk te maken, maar laten we ook zien dat er op dat gebied nog veel te verbeteren valt.’
Hulp vragen
Daarnaast wordt er in elke aflevering een familie- en vriendenbijeenkomst georganiseerd om te kijken wie er in de directe omgeving kan bijspringen. ‘Een belangrijke reden waarom mantelzorgers te veel hooi op hun vork nemen, is dat ze niet hulp durven te vragen of te accepteren. Of de patiënt wil geen vreemde aan zijn bed. Tijdens zo’n bijeenkomst proberen we mantelzorgers én patiënten te laten inzien dat het in sommige gevallen echt niet anders kan. Zo hebben wij de man die een herseninfarct heeft gehad ervan overtuigd dat het beter is als hij soms een paar dagen naar een logeerhuis gaat. In eerste instantie wilde hij dat niet, maar op een gegeven moment zag hij ook wel in dat het voor zijn gezin beter was als hij af en toe weg is.
Zak geld
Het mooie van die bijeenkomsten is dat er heel leuke initiatieven komen. Familieleden en vrienden die komen schoonmaken, koken of de patiënt gezelschap houden. Daardoor krijgen de mantelzorgers eindelijk weer tijd voor zichzelf.’ Maar niet in alle gevallen werd de aangeboden hulp geaccepteerd. ‘Sommige mantelzorgers blijven de hakken in het zand zetten, omdat ze niet op anderen durven te vertrouwen. Dat is enerzijds frustrerend, maar anderzijds begrijp ik ook wel dat het moeilijk is om de zorg voor je geliefde uit handen te geven.’ Na een half jaar moeten de gezinnen op eigen benen leren staan. ‘Wij komen niet met een zak geld, maar helpen ze om hun hulp te organiseren. Als dat is geregeld, weten ze hoe ze verder moeten. Wel houden we intensief contact met de gezinnen en kunnen ze op ons terugvallen als dat nodig is.’
Indrukwekkend
Hij vond het een indrukwekkend programma om te maken. ‘Omdat ik me steeds meer ben gaan realiseren dat iedereen in zo’n situatie terecht kan komen. Ook ik kan morgen een hersenbloeding krijgen of aangereden worden. Dan staat je leven in een klap op z’n kop. En je gaat je natuurlijk afvragen of je voor iemand anders kunt zorgen. Ik ga nu een paar keer per jaar met mijn ouders mee naar het ziekenhuis voor controle en dát is al lastig in te plannen. Laat staan als iemand volledig afhankelijk van me is. Wat dat betreft heb ik enorm veel bewondering voor mantelzorgers.’ •
Ik Zorg Voor Jou, woensdag, 21.30 RTL 4
