In Duidelijke Taal gaat actrice en comédienne Loes Luca op pad met Rotterdammers die niet kunnen lezen en schrijven. Ze praat met hen over de last van laaggeletterdheid.
“Het is een vierdelige reportageserie over laaggeletterdheid in Rotterdam. Hier zijn een paar wijken waar maar liefst 34 procent van de bewoners niet kan lezen en schrijven. Ik schrok heel erg van dat getal. Met een aantal van hen ga ik op pad en ondertussen interview ik hen. Ik ga bijvoorbeeld mee naar hun werk of mee boodschappen doen om te zien waarmee ze zoal te maken krijgen.”
Wat zijn het voor mensen?“Het gaat om Nederlanders van diverse afkomst. Het zijn mensen die nu eenmaal om verschillende redenen nooit naar school zijn gegaan, of daar niet konden meekomen en bijvoorbeeld gewend waren om problemen met hun vuisten op te lossen in plaats van met woorden. Er is een grote schaamte onder de mensen over het feit dat ze niet kunnen lezen en schrijven. Daarom gebruiken ze in hun dagelijks leven ook vaak smoezen. Zoals: ‘Kun jij dit even lezen? Ik heb mijn bril vergeten.’”
Waar lopen ze concreet tegenaan?“Hoe moet je bijvoorbeeld je rijbewijs halen als je niet kunt lezen? Of neem maar eens de bus als je niet eens kunt lezen waar die naartoe gaat. Hoe doe je boodschappen als je een boodschappenbriefje hebt meegekregen, maar niet kunt lezen wat erop staat? De meeste mensen die ik heb gesproken, hadden een partner die voor hen las en schreef. Maar als die niet in de buurt is, kan dat al gauw een probleem zijn. Als je niet uitkijkt, raak je als analfabeet volkomen geïsoleerd.”
Een week voor de start van ‘Duidelijke taal’ begon ook een serie van Frans Bauer die met laaggeletterden op pad gaat. Wist je dat?“Wij hoorden hier pas over toen we Duidelijke Taal al klaar hadden. Het verbaasde ons natuurlijk wel dat de zendermanagers in dezelfde periode twee van zulke programma’s inplannen. Maar goed, ze hoeven elkaar niet te bijten. Ik denk dat het programma van Frans Bauer vast ook mooi zal zijn, maar dan voor een andere doelgroep.”
Waarom vond jij het belangrijk om hieraan mee te werken?“Omdat ik hoop dat andere laaggeletterden door deze serie te zien over hun eigen schaamte durven heenstappen en iets aan hun laaggeletterdheid gaan doen. Ik vond het een mooi en bijzonder onderwerp om me in te verdiepen. Natuurlijk was het ook best spannend om de serie te maken. Maar ik ben trots op hoe het uiteindelijk geworden is.”
Wat vond je er zo spannend aan?“Nou ja, interviewen is natuurlijk niet mijn metier. Maar gelukkig ben ik een nieuwsgierig mens en ik kan goed luisteren. Ik geloof ook wel dat ik mensen gauw gerust kan stellen. Zet mij in een trein en spontaan begint iemand aan mij te vertellen dat het niet zo goed met haar gaat. Mensen lopen vaak leeg bij mij.”
Duidelijke Taal is vanaf 8 november 2023 wekelijks om 20:25 uur te zien bij HUMAN op NPO2.
