KRO-NCRV presentatrice Sosha Duysker bedacht en produceerde Uit de Kramp, een driedelige reportagereeks waarin ze onderzoekt waarom het onderwerp racisme zoveel heftige emoties oproept. Ook voor Duysker zelf waren de opnames confronterend.
“Racisme is helaas van alle tijden, maar we leven momenteel wel in een tijd van bewustwording. Er wordt afgerekend met allerlei oude denkbeelden en systemen. Racisme is ook zo’n systeem, maar het is op de een of andere manier niet bespreekbaar. We voelen ons aangevallen, vinden dat we niks meer mogen zeggen of worden boos. Dat komt vooral door een gebrek aan historisch en moreel besef. Het was mijn wens om een complex onderwerp als racisme toegankelijk te maken, zodat we er hopelijk beter met elkaar over kunnen praten.”
Hoe is de serie opgebouwd?“De eerste aflevering geeft context en geschiedenis. De meeste mensen vinden zichzelf niet racistisch, maar racisme vindt niet buiten onszelf plaats: we zijn allemaal onderdeel van een systeem dat al eeuwenlang ongelijkheid in stand houdt. Aflevering 2 gaat over de woorden die we gebruiken en mijn eigen ervaringen met racisme. De slotaflevering draait om de vraag ‘hoe nu verder?’ Ik heb niet de illusie dat na afloop alles is opgelost, maar ik hoop wel dat het iets in gang zet: laat de vragen maar opborrelen.”
Wat heeft ‘Uit de kramp’ jou gebracht?“Aanvankelijk had ik mezelf in een soort bemiddelaarsrol gezien, maar al snel werd duidelijk hoe ik zelf ook onderdeel van dit systeem ben. De opnames waren dus ook een confrontatie met mijn eigen verleden en ervaringen. Ik ga erover in gesprek met familieleden én mijn therapeut. Ik heb mezelf bijvoorbeeld jarenlang ‘bounty’ genoemd: ‘zwart van buiten, wit van binnen’. Dat zegt iets over hoe ik naar mezelf keek en de vraag is waarom. Uit de Kramp gaat uiteindelijk over veel meer dan alleen mijn ervaringen. Ze dienen als illustratie van de onderliggende problematiek.”
Uit de Kramp is op dinsdag 26 maart vanaf 21:45 uur te zien bij KRO-NCRV op NPO3.
