Vanavond begint het tweede seizoen van Van A naar B. Katja Schuurman en Daan Nieber liften ditmaal door van Griekenland naar Italië. Daan Nieber hield een dagboek voor ons bij.
Het duo rijdt ook nog door Albanië, Bosnië Herzegovina, Kroatië, Slovenië en Italië. Tijdens de rit pikken ze mensen op in hun taxi. Degene die de meeste kilometers aflegt mét passagiers, is de winnaar. Daan Nieber licht hieronder alvast een tipje van de sluier op.
Dag 1: Athene
“Als niemand zich aan een wet houdt, dan geldt die wet niet. Zo werkt het hier in Griekenland!”. Ik ben nog geen minuut met mijn eerste passagier in Athene onderweg of duiken al diep de Griekse psyché in. Roken in openbare ruimten, parkeren op plekken waar het niet mag; het is verboden, maar als iedereen het doet dan kom je daar gewoon mee weg. En krijg je toch een bon, dan regel je dat via iemand die je binnen de overheid kent. “Eigenlijk zijn niet de Verenigde Staten, maar wij the land of the free”, zegt mijn medereiziger grijnzend.
Dag 2: Meteora
Onderweg naar Meteora, het eindpunt van de eerste etappe, pik ik een rotsklimmer op. Voor hem is het beklimmen van de rotsformaties in dit gebied een bijna religieuze ervaring. Meteora betekent niet voor niets “Boven in de hemel”. Een half uur later kruip ik samen met hem tegen een rotswand omhoog. Voor iemand met hoogtevrees zoals ik is dit eerder hels dan hemels. Maar het uitzicht maakt alles goed.
Dag 3: Lazarat, Albanië
Kapotgeschoten muren, kogelgaten; het lijkt wel alsof ik een Braziliaanse Favela binnenrijd waar de politie net heeft huisgehouden. De Albanese twintiger die ik afzet vertelt dat er jaarlijks 5 miljard aan Cannabis in dit dorp werd geproduceerd. Totdat de politie twee jaar geleden binnenviel en er een einde aan maakte. “Wij waren niet meer dan boeren die iets probeerde te verdienen. Nu hebben niets meer, niets eens een droom”.
Dag 4: Tirana
Bijna alle jongeren die ik in Albanië spreek willen naar West-Europa of Noord-Amerika. Behalve een modeontwerpster die ik midden in de stad oppik. “We hebben als voormalig communistisch land zoveel in te halen, dat biedt juist kansen”. Maar of ze nu weg willen of niet, allemaal hebben ze haast. Haast om iets van hun leven te maken.
Dag 5: West Albanië
Hij is een Albanese versie van Mad Max. Karakteristieke kop, het lijf vol getatoeëerd, rondrijdend op een zelfgebouwde motor. Een oude bunker doet dienst als tatooshop annex schilderatelier. Ik heb net zijn 16 jarige zoon bij hem afgeleverd, wiens been door pa zal worden vol getatoeëerd. Gevlucht in de jaren ’80 naar Amerika, daar in de gevangenis beland en nu geëindigd in een bunker, wachtend op wat hij noemt De Apocalyps. Ik kan nog net voorkomen dat hij voor de gein onze drone met camera uit de lucht schiet. Wat een trip…
Dag 6: Medugorje, Bosnië Herzegovina
Van Mad Max rijden we naar Maria. Althans, de plek waar ze in 1981 zou zijn verschenen aan een stel kinderen. Ik pik een gids op die mij meeneemt naar dit bedevaartsoord. Overal klauteren pelgrims op blote voeten de berg op. Lijden net als Christus, merk ik op. Ja, en je gaat schoenen veel meer waarderen, zegt ze lachend. Ik houd mijn schoenen aan. “I take the atheist way”, zeg ik. Zij verstaat “the easiest way”. Helaas hebben we geen tijd voor diepgaande filosofische gesprekken over de makkelijkste weg in het leven, want ik moet naar Mostar.
Dag 6: Mostar, Bosnië Herzegovina
Bijna twintig jaar na het einde van de Balkanoorlog is Mostar nog steeds een gespleten stad. Er wordt dan misschien niet meer geschoten vanaf beide oevers van de Neretva, veel contact is er niet tussen het Kroatische en Bosnische deel van de bevolking. “Ik hoop dat er geen oorlog meer komt, maar je weet het hier nooit”, zegt een jonge moeder die ik samen met haar dochter naar huis breng.
Dag 7: Banja Luka, Bosnië Herzegovina
Nadat ik verplicht een shot zelfgestookte Rakija heb weggewerkt van een van de 5 Servische mannen die ik naar hun bergdorp heb gebracht, rijd ik door naar Banja Luka. Ik pik een hip uitziende dertiger op. Hij blijkt tot mijn verbazing imam te zijn. Wat volgt is een verfrissende confrontatie met mijn eenzijdige beeld van de moslim en de islam. De Bosnische moslims zijn geworteld in de cultuur van de Balkan, vertelt hij. Veel vrouwen hier dragen alleen een hoofddoek als ze naar de moskee gaan. En deze hippe imam rookt zelfs. “Maar ik drink niet”, zegt hij lachend.
Dag 8: Kroatië
Aan de Bosnisch Kroatische grens is het een komen en gaan van handelaren. “Ik koop textiel in Bosnië, dat is veel goedkoper”, vertelt een Kroatische dame me. Het leven in Kroatië is volgens haar veel duurder – te duur – geworden sinds het onderdeel van de Europese Unie is geworden. En wat als Bosnië ook lid en dus duurder wordt? Dan rijd ik wel door naar Albanië, zegt ze lachend.
Dag 9 & 10: Sevnica, Slovenië
“Van een klein, beige appartement naar het witte huis: een echte American Dream!”. Ik word door een iets te enthousiaste gids rondgeleid in Sevnica, het geboortedorp van de bekendste Sloveen ter wereld: Melania Trump. Melania Cheesecake, First lady Applepie, de Trump Burger; de lokale middenstand verdient er goed aan. Als ik mijn gids vraag naar haar mening over Melania’s man slaat de sfeer om. Melania is succesvol, dat is toch genoeg?
Dag 11: Venetie
Met dé gondelexpert van Venetie sta ik naast zo’n prachtig ranke boot. “Eigenlijk is het een absurd ding”, zegt hij zonder ironie. Een 11 meter lange boot in een stad vol smalle kanaaltjes en lage bruggetjes, dat slaat nergens op. Maar waarom bestaat ie dan? Omdat Venetie absurd is. “Wie bouwt er nou een stad op het water, hoe onhandig is dat?”, zegt de gondelexpert lachend. Rare jongens, die Venetianen.
Dag 12: Bologna
De Torre degli Asinelli doemt in de verte op. Gek dat Bologna niet hoog op de toeristische lijstjes prijkt, want het is prachtig. Nog even en dan weten we wie dit seizoen Van A naar B wint. Oost en west, oorlog en vrede, communisme en kapitalisme, heden en verleden; het komt allemaal samen op de Balkan. Hier kom ik zeker nog een keer terug!
Van A naar B - woensdag, NPO 1 • 20.35 uur
