De Nederlandse overheid redde ABN Amro in 2008 van de ondergang. Maar dat kostte bijna 2000 euro per inwoner. De driedelige serie De Prooi laat zien hoe het misging met dé bank.
In het jaar 2000 staat ABN Amro er prima voor. De Algemene Bank Nederland, in 1824 opgericht door Koning Willem I, is de trots van Nederland. De betrouwbare, ietwat saaie bestuursvoorzitter Jan Kalff gaat met pensioen en de bank zoekt een opvolger.
Symbool van de graaicultuur
Ondanks de twijfels van Kalff kiest het bestuur voor Rijkman Groenink, een bankier die al bij zijn aantreden een speech houdt waarin hij zijn ambities niet onder stoelen of banken steekt. ABN Amro moet onder zijn leiding in de top-5 van grootste banken ter wereld staan en 100 miljard euro waard zijn.
Om dat te bereiken neemt Groenink onverantwoorde risico’s. In 2007 gaat het volledig mis en wordt ABN Amro door drie banken gekocht en opgesplitst. Groenink gaat naar huis met 30 miljoen euro, dankzij de verkoop van zijn aandelen en twee jaarsalarissen van in totaal 4,3 miljoen euro. Hij is sindsdien het symbool van de graaicultuur en de man die de ABN Amro te gronde richtte.
Rijkman Groenink
In de tv-serie De Prooi (naar de bestseller van Jeroen Smit) is Rijkman Groenink de hoofdfiguur. Scenarioschrijver Frank Ketelaar, ook verantwoordelijk voor series als Vuurzee en Overspel, koos bewust voor Groenink: "Drama gaat over mensen. Een bank, kantoor of geld is niet heel interessant voor drama. Groenink is een mooie, tragische figuur. Hij heeft ook zo’n prachtig hoofd, hij is net een van de Kennedy-broers.”
Waar het mis ging, is volgens Ketelaar zo helder als glas: "Groenink is briljant, denkt sneller dan iedereen, maar hij kan niet goed met mensen omgaan. Als je op die stoel zit, moet je kunnen communiceren en moet je je niet gedragen alsof je een zonnegod bent. Het ontbrak hem aan inlevingsvermogen. In de serie zie je dat hij de namen van zijn naaste medewerkers niet eens kan onthouden. Dat was ook echt zo.”
Wie anders dan Bokma?
Pierre Bokma speelt Groenink, en volgens Ketelaar en regisseur Theu Boersma is hij de enige acteur in Nederland die hem had kunnen spelen. "Wie anders? We hebben veel goede acteurs, hoor, maar qua leeftijd en fysiek moet het kloppen. En Pierre is zo goed”, zegt Boersma over de 57-jarige Bokma.
Toch had de acteur het moeilijk met de figuur Groenink. Het lukte hem maar niet zich in te leven in het bijzondere personage. "Je gaat op zoek naar de sympathieke kanten van zo’n figuur, je zoekt iets van jezelf in ze. Dat lukte niet bij Rijkman Groenink en daar kreeg ik de koude rillingen van.”
Toch ziet Bokma hem niet als de grote schuldige van de teloorgang van ABN Amro. "Zo veel foute dingen heeft hij niet gedaan, hij struikelde een beetje over zijn eigen snelheid.”
Geen graaier
In De Prooi komt Rijkman Groenink er toch niet best vanaf, al vindt Frank Ketelaar dat de serie geen oordelen velt: "Groenink vindt zelf nog steeds dat hij niets fout heeft gedaan. Dan ga ik niet boven hem hangen en commentaar geven. Ik geloof ook niet dat hij een graaier was. Hij verdiende toch al genoeg. Hij wilde liever de geschiedenis ingaan als de man die ABN Amro bij elkaar had gehouden.”
Regisseur Theu Boermans denkt er hetzelfde over. "Het beeld dat hij de bank heeft laten klappen om er zelf rijk van te worden is absurd; dat de bank een prooi werd voor andere banken is misschien wel te wijten aan een paar verkeerde keuzes. Ik hoop alleen maar dat de mensen de tragiek zien. Ook een bankdirecteur heeft gevoelens, al zie je ze misschien niet aan de buitenkant.”
Niet te ingewikkeld
De grote wens van de makers van De Prooi is dat mensen zich niet laten afschrikken door de droge materie. "Ik hoop dat het niet te ingewikkeld is”, zegt Ketelaar. "Maar volgens mij kunnen mensen die helemaal niet thuis zijn in deze wereld het best begrijpen. Ik hoop dat ze met de personages meegaan en zien dat dit een koningsdrama van shakespeariaanse proporties is, over iemand die vecht tot het laatste moment en uiteindelijk toch ten onder gaat.”
Door ingrijpen van de overheid bestaat ABN Amro nog, al is de bank nog maar een schim van de grootheid die hij ooit was. Gelukkig vallen er lessen te trekken uit de affaire. En Frank Ketelaar is inmiddels een expert op bankengebied. "De grote les hiervan is dat je beter een saaie bankier aan de top van een bank kunt hebben. Die banken moeten op ons geld passen, een hypotheek geven en spaarrente uitkeren. Banken moeten niet ondernemen, want als het fout gaat, kunnen wij Nederlanders weer 23 miljard ophoesten.”
